BES'te sistem değişince, katılımcıları şu sorular yanıt almaya çalışıyor; ‘bizim fonun yönetimini robota devrettik, kafamız rahat etti, kim uğraşacaktı her ay dolar mı, altın mı faiz mi, hisse mi?’. Emeklilik fonlarının değerlendirmesinde robotların görevi artıyor. Hürriyet'ten Noyan Doğan BES'te yapay zeka hakkında soruları cevapladı.
Katılımcılar birikimlerini kendileri değerlendirmek yerine robotların değerlendirmesini daha mantıklı buluyor. Artık her emeklilik şirketi, BES katılımcılarının birikimlerini yönetmek için yapay zeka ve algoritmalardan faydalanarak kurmuş olduğu fon koçu, fon asistanı, robotik fon, fonmatik isimleri altında robot sistemleri tercih ediyor.
BİRİKİMLERİ ERİDİ!
- "Düne kadar emeklilik şirketlerinin BES katılımcılarına fon önerilerinde bulunması kanunen yasaktı ve katılımcılar, birikimlerini kendi seçtikleri fonlarda değerlendirmek durumundaydı. Bundan özellikle fonlar ve getiriler konusunda bilgisi olmayan BES katılımcıları olumsuz etkilendi; bırakın getiri elde etmeyi birikimleri eridi, bu nedenle binlerce kişi sistemden ayrılmak zorunda kaldı.
BES şirketlerine yatırım danışmanlığı hakkı tanınması ile birlikte hem BES’te getiriler arttı hem de emeklilik şirketleri danışmanlıkta robotik sistemlere geçti. İşte bu robotlar, tasarruflarını değerlendirecek fonlardan anlamayan, piyasalar hakkında bilgisi olmayan, ‘birikimimi hangi fonda değerlendirsem de yüksek getiri sağlasam’ endişesi duyanların imdadına yetişti.
Bugün, 800 milyar TL’ye yakın emeklilik fonlarının 60 milyar TL’sini robotlar yönetiyor ve yaklaşık 500 bine yakın BES katılımcısı tasarruflarının yönetimini robotlara devretmiş durumda.
Peki, sistem nasıl işliyor? Öncelikle şunu belirteyim, robot deyince; finans piyasası koşullarına göre matematiksel kurallar, algoritmalar kullanılarak oluşturulan finansal modellerden bahsediyoruz ve buna da robo danışmanlık deniyor. Aslında uygulama basit. Tasarruflarınızı değerlendirecek fonların içeriğinde neler olduğunu bilmiyorsanız, finans konusunda bilginiz yoksa ya da bilginiz sadece mevduat faizi ile sınırlıysa, fonları ve getirileri sürekli takip edip, piyasa şartlarına göre değiştirmek istemiyorsanız, fonların yönetimini robota devrediyorsunuz.
ROBOTLAR FONLARI NASIL YÖNETİYOR?
- Sürecin başında emeklilik şirketi; yaşınız, yüksek getiri için ne kadar risk alabileceğiniz, yatırım tercihleriniz, emeklilikteki beklentiniz, aylık geliriniz gibi sorularla sizin hem risk algınızı hem de yatırımcı profilinizi çıkarıyor; buna göre de fon önerisinde bulunuyor. Bu öneriyi kabul ettikten sonra da artık tasarruflarınızın yönetimi robotlara geçiyor. Robotlar, yapmış olduğunuz tercihlere ve her ay piyasa koşullarına göre fon öresinde bulunup, birikimlerinizi bu fonlara yönlendiriyor. Böylece, ‘bu ay altının getirisi yüksek altın fonuna mı kaysam, döviz ağırlıklı fonları mı tercih etsem, faizler yükseliyor tasarrufumu faiz getirili fonlarda mı değerlendirsem?’ diye endişe etmiyorsunuz; robotlar bu tercihi sizin adınıza yapıyor. Öyle ki, o ay, altın ve hissenin getirisi yüksek olacaksa hem altın hem de hisseden fon sepeti oluşturup, tasarrufunuzu bu fonlara yöneltiyor.
GETİRİ GARANTİSİ VAR MI?
- Gelelim, kritik soruya; robotların yönettiği fonların getiri performansına. İşin ilginç tarafı da işte burası. Şöyle ki, birikimlerinin yönetimini robotlara devredenler, devretmeyenlere göre 10 puan daha fazla getiri sağlamışlar.
Mesela son bir yılda emeklilik fonlarının getirisi enflasyonun 17 puan üzerinde olurken, robotların yönettiği fonların getirisi enflasyonun 30 puan üzerinde olmuş. Yani, tasarruflarının yönetimini robotlara devredenler yüksek getiriler elde etmiş. Neden? Çünkü robotların arkasındaki algoritma yüksek getiri ve performans odaklı kurgulanmış" şeklinde yorumladı.
