İlke Vakfı TODAM'ın "Toplumun Görünümü 2023: Kent ve Konut" başlıklı raporu, Türkiye genelinde konut maliyetlerinin asgari ücretin 200 katına ulaştığını ve asgari ücretle çalışan bir bireyin ortalama bir konut satın alabilmek için 17 yıl boyunca tüm ücretini ödemesi gerektiğini ortaya koydu. Aralık 2023 itibarıyla ortalama konut fiyatlarının 3 milyon TL'nin üzerinde olduğu Türkiye'de, konut sahibi olmak hayalden öteye geçemiyor.
İnşaat Maliyetlerindeki Artış Konut Fiyatlarını Etkiliyor
Raporda, son üç yıldır yüzde 60'ın üzerinde artış gösteren inşaat maliyetlerinin, konut fiyatlarında önemli yükselişlere neden olduğuna dikkat çekilirken, dolar kurundaki artış ve inşaat maliyetlerindeki yükseliş, yeni konut stokunun artışını engellerken, talebin büyük oranda ikinci el konutlara yönelmesine sebep olduğu belirtiliyor.
İstanbul'da İkinci El Konut
Rapora göre, İstanbul'da satılan her on evden yedisi ikinci el konut olarak belirlendi. Ekonomik büyümenin yavaşlaması ve artan inşaat maliyetleri nedeniyle, yeni konut projelerine olan talep azalırken, ikinci el konut piyasası daha da hareketleniyor. Deprem riskinin yüksek olduğu İstanbul'da, eski evlerin el değiştirmesi potansiyel riskleri de beraberinde getiriyor.
Kiracılık Oranları Artıyor, Ev Sahipliği Azalıyor
"Toplumun Görünümü 2023" raporu, Türkiye'de ev sahipliği oranlarının düşüş eğiliminde olduğunu ve kiracılık oranlarının arttığını gösteriyor. İstanbul, Batman ve Gaziantep, kiracı oranının en yüksek olduğu iller olarak öne çıkıyor. Son on yılda, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'nde ev sahibi olma oranlarında ciddi düşüşler yaşandığı görülüyor.
Konutlarda Yaşam Alanı Yetersizliği
Türkiye genelinde hanelerin yüzde 85,2'si yaşadıkları konutlarda yeterli kullanım alanı olmadığını belirtiyor. Ortalama konut büyüklüğü 112,6 metrekare olarak tespit edilirken, özellikle İstanbul ve Ege Bölgesi'nde yaşayanlar daha az odalı evlerde yaşamak zorunda kalıyor.