Tarladan sofraya ulaşan pek çok ürünün fiyatı market reyonlarına ulaşıncaya kadar makas açılıyor. Üretici ile tüketici arasındaki büyük fark çiftçilerin tansiyonunu yükseltti. Son dönemlerde en büyük tepki domates fiyatlarında. Hem yemeklik hem de salçalık domatesin fiyatı tarlada maliyetinin de aşağısında kalınca çiftçiler isyan etti. Mevcutta salçalık domates tarlada 1.5-2 liraya, sofralık domates ise 3 liraya kadar düşüş sergiledi.
"Ne biz kazanıyoruz ne vatandaş"
Salçalık domatesin üretim maliyetinin 2.5 lira, sofralık domatesin çeşidine göre değişikliğe uğramasıyla birlikte üretim maliyetinin ortalama 10 lira olduğunu belirten üreticiler, "Ne biz kazanıyoruz ne vatandaş. Kazanan hep aracı" şeklinde tepkisini ortaya koydıu.
Fabrikalar Taahhüdüne Uymuyor
Ülkemizde salçalık domatesin yoğun olarak üreimi yapıldığı yerler Balıkesir ve İzmir olarak açıklanıyor. Fabrikalarla anlaşmalı şekilde üretim sağlayan bu domateste fabrikalar ürtimi yapan yetkili kişilere Ocak ayından bir fiyat sunuyor. Ancak salçalık domates alımı yapan fabrikalar bu yılın başında alım miktarını ihracat pazarının daraldığını söyleyerek kısıtladı.
Balıkesir Bandırma Ziraat Odası Başkanı Süleyman Dönmez, salçalık domatesin tarlada 1.5-2 liraya kadar gerilediğini, bu durumunda kaynaklı çiftçinin eylem yapmaya başladığını belirtti. "Bunun toplama hariç kilogram maliyeti 2.5 TL" diyen Dönmez, problemin salça fabrikalarının taahhüdüne uymamasından dolayı olduğunu söyledi. Dönmez, "Biz fabrikalarla yılbaşında kilogramda 3 lira 75 kuruş üzerinden sözleşme yaptık. Ancak mahsul bol olunca 1.5-2 liradan toplamak istediler. Çiftçiler de eylem başlattı" şeklinde konuştu.
Tarım Kredi Kooperatifleri Müdahale Etti
Problemin ortadan kalkması için Tarım Kredi Kooperatifleri'nin olaya el attığını belirten Dönmez, "Tarım Kredi alım taahhüdünde bulundu. Ancak fiyat belirsizliği var" açıklamasında bulundu.
"Kalan ürün tarlada kurudu"
Yalnızca salçalık değil yemeklik domateste de problemler görülüyor. Büyükşehirlerde pazarda kilogramı 20 TL'den fazla olan, marketlerde ise 25-30 TL'den satışa sunulan yemeklik domates tarlada 3 TL'ye kadar düşüş gösterdi. Fiyat farkının bu kada rolmasıyla birlikte bazı kentlerde sofralık domates tarladan evlere ulaşamadı. Hatay Reyhanlı Ziraat Odası Başkanı Şemsedin Cünedioğlu, sofralık domatesin ilk hasatta kilogram fiyatının 12 TL olduğunu vurgulayarak , "Çiftçi 5 liranın altına düşünce toplamadı. Kalan ürün tarlada kurudu. Fiyatlar burada düşerken rafta sabit kalıyor. Aracılar fiyatı asla düşürmüyor. Çiftçiler olarak biz hakkımızı helal etmiyoruz" şeklinde konuştu.
Domateste Çengelci Sorunu
Aydın Buharkent Ziraat Odası Başkanı Naim Özdamar, sofralık domatesin üretim maliyetinin 10 TL olduğuna dikkat çekerek, "Çiftçimiz bir fideyi 10 TL'den aldı. Bir fideden 2-3 kilogram domates çıkar. Bunun suyu, gübresi, ilacı vs eklediğinizde kilogramda üretim maliyeti 10 TL. Ancak şu anda domates tarlada 3 TL" dedi. Tarladan sofraya 15 tane aracı olduğunun altını çizen Özdamar, "Çengelciler dediğimiz kişiler var. Bunların yüzde 90'ı kayıtdışı çalışıyor. Geliyorlar tarladan toplayıp market ve pazarlara veriyorlar. Çengelcileri aradan kaldırmadıkları sürece çiftçi de vatandaş da kaybedecek" açıklamalarına yer verdi.