Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem tüm Türkiye'yi yasa boğdu. Bu yaşanan zor depremler sonrası özellikle deprem bölgelerinde yeni çalışmalar için adımlar atıldı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde Türkiye İş Bankası’nın yardımıyla uygulanan Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (MATAM) proje lideri, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, merkezin projeleri hakkında Milliyet’e anlattı.
Yaltırak şu ifadeleri kullandı:
“Bu projeyle başta Marmara Bölgesi olmak üzere depremle ilgili kakofoniyi aşıyoruz. Bundan sonra veriye dayanarak net konuşacağız” ifadelerine yer verdi.
Cenk Yaltırak, 17 Ağustos’a kadar açılcağı değerlendirilen MATAM’ın çalışmalarına dair şunları aktardı:
“Bu merkezin en önemli özelliği laboratuvar ve donanımı. Bunun başında da üst düzey kameralara sahip LİDAR teknolojisiyle çalışan İHA’sı geliyor. Bu İHA’yla Kuzey Anadolu fay hattının Marmara’da Bolu’ya kadar olan 900 km’lik kısmını üç günde hassas bir şekilde haritalayabileceğiz.”
“Zaten fay orada bir yerde ama biz çözünürlüğünü arttırarak onun gerçek geometrisini yani matematiksel ifadesini yapacağız. ‘ Olsa olsa şuradan geçiyor’ diye speküle etmeyeceğiz. Siz o haritayı zoomladığınızda fayın kimin evinin bahçesinden geçtiğini bile görebilirsiniz” şeklinde konuştu.
Prof. Yaltırak, MATAM tarafından oluşturulacak ivme ölçerler hakkında da şu ilgileri aktardı:
“Depremle ilgili en önemli şey zeminde oluşacak spektral ivme. Bu ivmeyi bilmiyorsanız, binanızın buna nasıl tepki vereceğini bilmiyorsanız, aslında hiçbir şey bilmiyorsunuz demektir. Siz bu aleti MATAM’dan talep edeceksiniz, binanıza yerleştirilecek. Her dört üzeri depreme ilişkin veri bize aktarılacak. Birkaç depremden sonra bu veriler yapay zeka ve makine öğrenmesiyle analiz edilecek ve binanızın hangi büyüklükte depreme nasıl tepki vereceğini size çok net bir şekilde söyleyebileceğiz. Zemin depremi nerede büyütüyor, nerede büyütmüyor anlayacağız.” dedi.
Yaltırak, ivme ölçerlerin AFAD’ın Deprem Gözlem İstasyonlarında ölçüm niyetiyle kullanıldığını ancak bina davranışını değerlendiren bir mekanizmanın olmadığını da belirtiyor:
“Marmara Bölgesi’nde 4.5 milyon bağımsız birim var. Zeminle ilgili bir rapora ulaşamıyorsunuz. E hepsini yıkalım mı o zaman? Korkunç bir bütçe. Ama orada oluşacak ivmeyi bilseniz bütçenizi ona göre yöneteceksiniz. Doktordan gerçek teşhisi duyacaksınız. Böylece rantsal bölgelerde kentsel dönüşümün fos olduğunu da ortaya çıkaracağız.” ifadelerini kullandı.
