Konut satışları bir hayli düşerken fiyatlarda da aşağı yönde hareketlilik yaşanmaya başladı. Konut kredisi faizlerinin artması, mevduat faizlerinin yükselmesi, konut arzının düşmesi, kentsel dönüşüm projelerinin çoğalması gibi birçok etken konut fiyatlarını da olumsuz olarak etkiledi. Yatırım için ikinci konutunu almak isteyenlere konut fiyatının sadece yüzde 22,5’i kadar kredi sağlanıyor ve geride kalan miktarın peşin ödenmesi isteniyor.
DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ İMKANI
Yüzde 1.20 faiz oranı, 180 ay vadeli konut kredisi araştırılmaya başlandı. Kısa süre sonra ppaylaşılması tahmin edilen konut kredisi fırsatı ile ilgili konut piyasasının dalgalanması ve fiyatların da düşük faizler nedeniyle artması öngörülüyor.
YABANCILAR KENDİNİ GERİ ÇEKTİ
Yabancılar da konut alımı için ilgilerini geri çekmeye başladı. Yabancılar Kasım ayında toplamda 2342 adet konut satın aldı. 2022 yılının aynı döneminde bu rakam 6bin 83 civarlarındaydı. En çok Rusya Federasyonu vatandaşları konut alımı gerçekleştirdi.
ARSA ARAYIŞI ÇOĞALDI
Konut sahibi olamayan kişiler ellerindeki birikimlerini farklı değerlendirmek için arsa arayışına giriyor. Ancak arsa alımında önemli başıklara dikkat edilmesi gerekiyor. Hisseli arsalar sorun yaratırken birçok arsa tarla niteliğinden dolayı tahmin edilen değerlenmeyi gerçekleştirmiyor. İmara kapalı olan ve konumu nedeniyle konut inşaası zor olan noktalardan arsa alırken dikkat edilmesi gerekiyor ve tasarrufların yanmaması için uzmanlardan bilgi alınmasına dikkat çekiliyor.
3 YILDA 10 KAT YÜKSELİŞ
Bazı kesimlerde konut fiyatları son 3 yılda 10 kat yükseliş yaşadı. 500 bin liraya alınan konutlar günümüzde 5 milyon liranın üstünde fiyatlardan alıcılara ulaşıyor. Bu nedenle geleneksel yatırım araçları haricinde konutu da yatırım ve rant aracı görenler yatırım yapmaktan kurtulamıyor.
KONUT HEM RANTTAN HEM DE KİRADAN GELİR SAĞLIYOR
Yatırım amacıyla konut alımı yapan kişiler hem ranttan elde ettikleri kazanç hem de kiradan elde ettikleriyle çift taraflı kazanç katlanıyor. 2020 senesinde 500 bin liraya alınan bir konut 3 yılda 10 kat artıp 5 milyon liraya yükselirken 3 yıl boyunca da kira getirisi sağlayarak getirisini yüksek tutmaya devam ediyor. Konut likit bir değer olmadığı için satış anında bekleme süresi vs… göz önüne alındığında bir fırsatla karşılaşılması durumunda satışlar uzun süreleri bulabiliyor.
EN DÜŞÜK KİRALAR 15 BİN LİRA
İstanbul'da yeni yapılarda konut kiraları 15 bin lira seviyelerinden başlıyor. Bulunduğu lokasyon, semt yapısı ve konutun kullanım durumuna göre fiyatlar değişiklik söz konusu olabiliyor.
1 MİLYON LİRAYA 13 BİN 587 LİRA TAKSİT
1 milyon lira konut kredisi yüzde 1.20 oranında faiz ve 180 ay vadeyle kullanıldığında aylık ödemesi 13 bin 587 lira oluyor. 180 ayın sonunda anapara ve faiz geri ödemesi toplamda 2 milyon 445 bin 698 lira oluyor.
1.5 milyon lira konut kredisi yüzde 1.20 oranında faiz ve 180 ay vadeyle kullanıldığında aylık ödemesi 20 bin 380 lira oluyor. 180 ayın sonunda anapara ve faiz geri ödemesi toplamda 3 milyon 668 bin 549 lira oluyor.
2 milyon lira konut kredisi yüzde 1.20 oranında faiz ve 180 ay vadeyle kullanıldığında aylık ödemesi 27 bin 174 lira oluyor. 180 ayın sonunda anapara ve faiz geri ödemesi toplamda 4 milyon 891 bin 400 lira oluyor.
DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ FIRSATI
Düşük faizli kredi kullanıldığı takdirde enflasyonist ortamda konut kredisinin ödeme tutarının her geçen yıl düşeceği ve kiraların da yükseliş yaşayacağı göz önünde bulundurulduğunda ikamet edilecek konuta sahip olmak fırsat sağlıyor. Kredi ödemesi sabit olduğu için kısa vadede kiradan daha düşük bir seviyede kalacağından ev sahibi olmak ödeme imkanı olanlar için daha mntıklı olarak değerlendiriliyor.
“DÜŞÜK FAİZLİ KONUT KREDİSİNİN VERİLMESİ ZOR”
Aşçıoğlu Yönetim Kurulu BaşkanıAşçıoğlu Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Aşçıoğlu, düşük faizli uzun vadeli konut kredisinde uzun süredir beklenti oluştuğunu, günümüz şartlarında yüzde 1.20 oranla kredi vermenin zor olduğunu belirtti.
Aşçıoğlu Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Aşçıoğlu’nun değerlendirmeleri şöyle:
"Bu kampanyanın yapılacağı yönündeki haberler 2022 son çeyreğinden bu yana yapılıyor ancak gelinen yüksek faiz ortamında, sadece ilk evini alacaklara bile bu oranın kamu bankaları tarafından verilmesi zor gözüküyor. Yapılacaksa da 1.20 yerine farklı bir oran üzerine çalışılıyor olması muhtemel."
“KEŞKE KONUT YATIRIMI YAPSAYDIM DİYENLERİN SAYISI ÇOK YÜKSEK OLACAK”
Yeni para politikası kararları sonrasında artan döviz kurları, yüksek enflasyonist ortam ve bunun da bir sonucu olan çok yüksek maliyetleri konut geliştiriciler 2023 son 6 ayından bu yana fiyatlarına tam olarak yansıtamadı. 2024 ikinci yarısı itibariyle iyileşme başlayacak ve 2025’teki gayrimenkul fiyatları sonrası yine “keşke yatırım yapsaydım.” diyen sayısı çok yüksek olacak.
Şu an insanlar görece yüksek faizin etkisinde ancak faiz getirisi hala enflasyonun altında. Ayrıca ana paranız artmıyor ve aslında enflasyona karşı bile paranızı koruyamıyorsunuz. Gayrimenkul ise kira getirisi dışında vadettiği prim ile anaparanızı enflasyona karşı korur ve ise pozitif getiri sağlar. İkinci elde çok yüksek fiyatlama yapan fırsatçı insanların fiyatlamasının düzelmesi bir parametre hiçbir zaman olmadı ve olmayacak. Bu yüzden bugünkü fiyatları, en kötü ihtimalle 2024 son çeyreğinde mumla arama ihtimalimiz çok yüksek.
“ARSA FİYATLARINDA DÜZELTME OLABİLİR”
Arsa fiyatları son yıllarda çok ciddi artış yaşadı. Kâğıt üzerinde yatırımcısına çok kazandırdı. Bunun bir düzeltmesi olabilir. Bu yüzden ciddi bir araştırma sonucu alım yapmak gerekir. Özellikle imarsız arsalara dikkat.
“TALEP ARTACAKTIR”
2024 son çeyreği ve 2025 yılı ilk çeyreğinde kademeli bir kısıtlama artışı bekliyoruz. Bu konular gayrimenkul sektörü özelinde değil, ekonomi politikası seviyesinde yönetiliyor. Bu yüzden parasal sıkılaşma kararının kademeli sona ereceği tahmin edilen tarih, doğru tarih. Bu konular da talebi arttıracak ve maliyet fiyatlaması ayrıca talep artışı fiyatları ciddi bir şekilde yukarı götürecektir.
“KONUT FİYATLARI ENFLASYONUN ÜZERİNDE ARTABİLİR”
2023 yılı haricinde konut fiyatlarının hızlı yükseldiği doğrudur. Hızlı yükseldi ancak karılılık tarafı tam tersi yönde gitti. İnşaat maliyetleri hem enflasyon hem döviz kuru artışı hem de emtia fiyatlarına bağlı olarak artmaya devam ediyor. Malzeme fiyatlarındaki enflasyon ve döviz kuru bazlı artışlara ek olarak işçilik fiyatlarındaki yüksek artış seyri nedeniyle konut maliyetlerinin artacağını ve konut fiyatlarının da buna bağlı olarak yeni yılda enflasyon üzerinde artacağını söylemek mümkün.
“EN GÜVENİLİR LİMAN KONUT YATIRIMI”
Bugün için birçok yatırımcı, kısa vadede farklı finansal araçlara yatırım yapmayı tercih etseler de orta/uzun vadede bakıldığında her dönemin en güvenilir limanının konut olduğunu söyleyebiliriz. Son dönemde; faizlerin artması, krediye erişim sorunu ve yüksek maliyetleri, sıkılaşma politikaları, konut fiyatlarını ve konut piyasasını yavaşlatma amaçlı söylemler, özellikle konut sektörünün üzerinde bir baskı oluşturuyor. Konut talebinin bitmediğini sadece ötelenerek arttığını, 2024 yılının ikinci yarısından itibaren ise para politikalarının sonuçlarını görmeye başlayacağımızı ve özellikle 2025 yılında gayrimenkul sektörünün üzerindeki baskının etkisini kaybedeceğini düşünüyorum. 2025 tam bir yıldız sene olarak tarihe geçebilir.
“İNŞAAT SEKTÖRÜNDE FİYATLARI BASKILAMAK YETMEZ, ARZ SORUNU VAR”
Gıda dışındaki sektörlerin satışlarında bir düşüş var. Parasal sıkılaşma ve yüksek faiz ortamı sonucunda doğal bir sonuç. Ülkenin temel ekonomik göstergelerindeki iyileşme için bu acı reçeteyi alıyoruz. Önemli olan kararlı bir şekilde devam etmek ancak bir taraftan da özel sektörü desteklemek. Bence bu kısım da eksikliklerimiz var. İstihdam sağlayan, 250’den fazla alt sektörü besleyen inşaat sektörü özelinde konuşacak olursak, konut talebini yavaşlatmanız fiyatları baskılamakta yetmez çünkü ciddi bir arz sorunu var. Asıl olarak arzı artıracak stratejiler lazım. Bu da ticari kredi destek paketleri ile geliştiricilerin desteklenmesi sonucuna sizi çıkartmalı.
“ORTA VE ALT SEGMENTTE TALEP DARALMASI VAR, LÜKSTTE DARALMA KISMİ SEVİYEDE”
Fiyat ve satış konusu değer yaratma ile ilgili. Bu yüzden proje geliştirdiğiniz bölgeler, ürünün özellikleri, inşaat kaliteniz, sosyal imkanlar, arazinin konumu, marka değeriniz gibi birçok faktör var. Örneğin Zeytinburnu bölgesinde 4 oda ve üzeri daire tiplerine yoğun ilgi varken, farklı bölgelerde 2+1 dairelere ilgi olabiliyor. Genel bilgi vermek gerekirse daha çok orta ve alt segmentte olan ürünlerde daha fazla bir talep daralması var ancak orta üstü ve üst segmentte bu daralma daha kısmi boyutta.
“GEREKLİ ÇALIŞMALAR TAMAMLANDIKTAN SONRA DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ DEVREYE GİRECEKTİR”
Lüks konut uzmanı, Merve Ertem Marangozoğlu’nun açıklamaları şu şekilde:
Düşük faizli konut kredisiyle ev sahibi olmak her zaman avantaj sağlar. Enflasyonun yüksek seyrettiği ülkelerde ödemeler yıllar geçtikçe bütçede düşük yer alacak. Uzun yıllara bakıldığında belki de gelirin sadece yüzde 5-10'unu krediye ayırarak geri kalanıyla geçim sağlanabilir hale gelecektir. Günümüzde de faizler düşükken krediyle ev sahibi olan kişilerde bu durumu görebiliyoruz. 2020 yılında yüzde 1-1.15 oranında faiz oranlarıyla kredi kullanan kişiler günümüzde 3-6 bin lira arasında ödeme gerçekleştiriyor ve bu da bütçelerinde çok küçük yer tutmaya başladı. Hükümetin gerekli çalışmaları tamamlaması halinde düşük faizli konut kredisinin devreye gireceğini düşünüyorum.
“KONUTA BÜYÜK TALEP VAR”
"Ülkemizde "Başımı sokacak bir yuvam olsun" görüşü halen yaygın durumda. Vatandaşların büyük kısmı konut sahibi olmak için çaba sarf ediyor. TOKİ'nin ortaya koyduğu sosyal konut projelerine yapılan başvurular bunların örnekleri arasında gösterilebilir. Bunun dışında lüks konutlarda da proje duyurulunca satışlar topraktan hızla gerçekleştiriliyor. Türkiye'de herkesin konut sahibi olma arzusu var. İkinci konutu almak isteyenler de emekliliklerinde kira gelirini garanti olarak gördükleri için yatırım yapma heveslerini yitirmedi. Fiyatlar gerilemeye başlamışken pazarlık da yaparak daha ucuza konut almak isteyen ve elinde nakdi bulunan müşteriler mevcut." şeklinde değerlendirildi.