Araba alım-satımında yeni dönem! Tamamen değişiyor, tarih verildi

Otomotiv sektöründe online satış döneminin 5 yıl içinde başlaması bekleniyor. Böylece şaşalı plaza dönemi kapanacak. Otomobil satışı internet ortamında yapılacak. Bayiler araç teslim noktasına dönüşecek

Sabah'tan Ufuk Sandık'ın bugünkü köşesinden aktardığına göre;Türkiye, otomotiv sektöründe en büyük showroom yatırımı yapan ülkelerin başında geliyor. Türkiye genelinde yapılan tesis ve plazalar için harcanan paranın milyar doları bulduğu hesaplanıyor. Ancak şaşalı plaza döneminin sonuna gelindiği konuşuluyor.

Pandemi ile birlikte otomotiv sektöründe online satış denendi. Hem yetkili satıcılar hem de tüketiciler showroom'a gitmeden otomobil satın alma deneyimini sevdi.Yetkili satıcıları bir çatı altına toplayan Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği'nin (OYDER) yaptırdığı bir anket, otomotiv sektörünün online satışa hazır olduğunu ortaya koydu. Ipsos tarafından OYDER için yapılan araştırmaya; 20 farklı otomobil markasını Türkiye'nin tüm bölgelerinde yetkili satıcı olarak temsil eden 202 şirketin sahibi, ortağı ve profesyonel yöneticisi katıldı.

Satıcıların yüzde 24'ü, online bayiliklerin ülkemizde beş yıl içinde yaygınlaşacağını düşünürken, yüzde 42'si 5-10 yıl içinde, yüzde 26'sı ise 10 yıldan uzun bir süre içinde yer alacağını düşünüyor. Hayata geçeceğinden emin değilim diyenlerin oranı ise yüzde 7. Markalardan teklif ve destek gelmesi durumunda yetkili satıcıların yüzde 46'sı, online bayiliği tercih edeceğini yansıtırken, tercih etmeyeceğini belirtenlerin oranı ise yüzde 23.

Ankete katılan yetkili satıcılar otomobil satışının internet ortamında online alarak gerçekleşeceğini, bayiliklerin araç teslim noktasına dönüşeceğini düşünüyor.

OYDER Başkanı Turgay Mersin, 2021'i kapsayan araştırmanın yetkili satıcı ağının mevcut durumunu ve gelecek vizyonunu ortaya koyması açısından önemli olduğunu söyledi. Mersin, "Ayrıca otomotiv sektörünün geleceğine bakış ile sonraki nesillerin sektör hakkındaki görüşlerini anlamak için önemli verilere sahip olduk" dedi.

TESLA BAŞLATTI Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla, otomotivde online satışı başlatan marka olarak öne çıkıyor. Tesla'nın yetkili satıcı sistemi ve showroom'ları yok. Müşteriler alışveriş merkezlerindeki küçük mağazalardaki Tesla merkezlerinde modelleri yakından görebiliyor.

TOGG UYGULAYACAK Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu TOGG'da da bayilik sisteminin olması beklenmiyor. Otomotiv dünyasındaki yeni döneme uygun olarak TOGG otomobillerin de online olarak satılması planlanıyor.

OTONOM SÜRÜŞE 10 YIL VAR Yetkili satıcıların yüzde 11'i, otonom araçların ülkemizde beş yıl içinde yer alacağını öngörürken, yüzde 31'i 5-10 yıl içinde, yüzde 47'si ise 10 yıldan uzun bir süre içinde yer almasını beklediklerini dile getiriyor. Hayata geçeceğinden emin değilim diyenlerin oranı ise yüzde 11'de kalıyor.

FİYATLAR ARTTI, TERCİHLER KÜÇÜLDÜ Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) verilerine göre, bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye’de satılan otomobillerin yüzde 89.6’sını vergi oranları daha düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. C segmenti otomobiller 54 bin 183 adetle yüzde 46.4 pay alırken, B segmenti otomobiller 49 bin 928 adetle yüzde 42.7 pay aldı.

10 OTODAN 4’Ü Yükselen fiyatlar nedeniyle B segmenti araçların her geçen yıl pazardaki payını arttırdığı ve yakında satışlarda zirveye yerleşebileceği görüldü. ODD verilerine bakıldığında, 2021 yılının ilk çeyreğinde B segmenti otomobillerin toplam pazar içerisindeki payı 49 bin 928 ile yüzde 29.5 olarak gerçekleşmişti. Pandemiden ve kurlardaki artıştan hemen önce yani 2020 yılının Ocak-Mart döneminde ise, B segmenti otomobillerin toplam pazar payı 21 bin 607 adetle yalnızca yüzde 21.7’ydi. Bir başka deyişle, 2020 yılının ilk çeyreğinde satılan her 10 otomobilden ortalama 2’si B segmentiyken, 2022 yılının ilk çeyreğinde satılan her otomobilden ortalama 4’ü B segmenti oldu.

CLIO ZİRVEDE Tüketicilerin B segmenti otomobilleri tercih etmesindeki en büyük neden vergi ve Fiyat yönünden diğer otomobillere göre daha avantajlı olması. Fiyatları 300 bin ila 400 bin lira arasında değişen B segmenti otomobiller arasında bu yılın ilk çeyreğinde en çok tercih edilen modeller Renault Clio, Hyundai i20 ve Hyundai Bayon... Üçü de Türkiye’de üretilen modeller arasında Ocak-Mart döneminde en çok satan 9 bin 194 adetle Renault Clio oldu. Bu modeli 3 bin 628 adetle Hyundai i10 ve 3 bin 631 adetle Bayon takip etti.

ÇİP KRİZİ 8 YIL GERİYE GÖTÜRDÜ Çip, tedarik ve hammadde gibi sorunlar Türkiye’nin otomotiv üretimini 8 yıl geriye götürdü. İlk çeyrekte toplam üretim 302 bin olurken, üretilen otomobil sayısı 166 bin adetle 2014 yılı seviyesinde gerçekleşti. Üretim az ve ihracat odaklı olunca vatandaş da fiyat olarak bir miktar daha uygun olan yerli otomobillerden alamadı. Mart ayında sadece 17 bin 373 yerli otomobil iç pazarda satıldı.

Hürriyet'ten Taylan Özgür Dil'in haberine göre, çip krizi, tedarik sorunu, lojistik problemleri ve hammadde yokluğu Türkiye’nin otomotiv üretimini 8 yıl geriye geri götürdü. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, bu yılın ilk 3 ayında toplam üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 azalarak 302 bin 730 adet oldu. Otomobil üretimi yüzde 21.5 azalarak 166 bin 363 adette kaldı. Otomotiv sanayi bu ilk çeyrek rakamlarını en son 2014 yılında görmüştü. 2014’ün Ocak-Mart döneminde toplam üretim 255 bin 500 adet olarak gerçekleşirken, otomobil üretimi ise bu yılla hemen hemen aynı seviyede, 166 bin 500 adet olarak kayıtlara geçmişti.

17 BİN ‘YERLİ’ SATILDI Üretimdeki krizin en çok hissedildiği yer ise binek araç yani otomobil üretiminde oldu. Yalnızca mart ayı verilerine bakıldığında Türkiye’de üretilen otomobil sayısı 2021’in mart ayına göre yüzde 24 düşerek 57 bin 41 adette kaldı. Ürettiğinin büyük çoğunluğu ihraç eden sanayinin, üretim bantlarından yeteri kadar otomobil indirememesi iç pazardaki yerli üretim satışlarını da etkiledi. Üretilen araç sınırlı ve Ihracat odaklı olunca vatandaşlar, ithal araçlara göre bir miktar daha uygun fiyatlı olan yerli üretim otomobilleri bulmakta zorlandı. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verileri, mart ayında yalnızca 17 bin 373 yerli üretim otomobilin satıldığını ortaya koydu.

İTHAL PAYI YÜZDE 65 Yerli otomobil üretimindeki sıkıntılar nedeniyle Avrupa’daki talep karşılanamazken, yurtiçinde satılan otomobillerde de ithalatın payı artmaya devam etti. 2021 yılı toplamında yüzde 59.8 olan ithal otomobil payı, bu yılın başından beri düzenli olarak artarak mart ayında yüzde 65.4 seviyesinde kadar yükseldi. Diğer yandan, ilk 3 ayın toplamında ise otomobil pazarında ithalatın payı yüzde 64 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde, hafif ticari araç (minibüs + kamyonet) pazarında ithalatın payı yüzde 40 oldu. Öte yandan, Ocak-Mart döneminde Türkiye otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 62 olarak açıklandı.

İHRACATTA KAYIP 500 MİLYON DOLAR ÜRETİM krizi ihracatı da vurdu. Sektör, mart ayında Türkiye’nin toplam ihracat sıralamasında ikinci sıraya düştü (yüzde 11.9 pay) ve zirveyi kimya sektörüne (yüzde 13.1 pay) kaptırdı. OSD verilerine göre, mart ayında toplam otomotiv ihracatı 2021’in aynı ayına göre yüzde 17.5 azalarak 78 bin 925 adet oldu. Aynı dönemde otomobil ihracatı yüzde 31.8 azalarak 38 bin 917 adette kaldı. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre de, Türkiye otomotiv endüstrisinin mart ayı ihracatı yaklaşık yüzde 7 düşüşle 2.7 milyar Dolar oldu. Mart ayı ihracat verilerini değerlendiren OİB Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik, “Bu yılın ilk çeyreğinde bir yandan çip krizi kaynaklı sorunlar devam ederken, diğer taraftan otomotivde Euro/Dolar paritesi kaynaklı 500 milyon dolarlık ihracat kaybı söz konusu. Buna paralel yılın ilk üç ayında otomotiv endüstrisi ihracatımız yaklaşık yüzde 3 düşüşle 7.5 milyar dolar oldu. İlk üç aydaki ortalama aylık otomotiv ihracatımız ise 2.5 milyar dolar” ifadelerini kullandı.

NEDEN ARAÇ ÜRETEMİYORUZ? Yeterli sayıda çip yani yarı iletken temin edilememesi. Üretimde gerekli tedarik parçalarının yurtdışından temininin zorlaşması. Küresel ticareti sağlayan gemilerde boş konteyner bulunamaması. Üretimde kullanılan ana hammaddelere ulaşmakta yaşanan zorluklar. Rusya-Ukrayna savaşının fiyatlar ve hammaddede yarattığı ek baskı.