İşte çalışanlara bayram tatili rehberi

Çalışanlar ve işverenler bayram tatiline hazırlanıyor. Beklenti, tatilin, birleştirilerek 9 güne çıkartılması yönündeydi ama olmadı. Şimdilerde ise kimileri yıllık izin kullanarak bayram tatilini 9 güne çıkarıp çıkaramayacağını; bayramda çalışacak olanlar ise farklı ücret alıp almayacağını merak ediyor. Kimileri de işverenin, bayram tatilinde, işçiyi çalışmaya zorlayıp zorlamayacağını ve bu konudaki haklarını soruyor. Hepsine tek tek değineyim. Bayram gününde çalışma zorunluluğu var mı? Hazır yeri gelmişken, çalışma saatleri hakkında küçük bir hatırlatma yapayım. İş Kanunu’na göre günlük çalışma süresi 7.5 saat, haftalık çalışma süresi de 45 saattir. 45 saatin üzerinde yapılan her çalışma fazla mesaiye girer. Çalışma süresi 5 gün olan ve cumartesi-pazar günleri tatil yapılan işyerlerinde ise günlük çalışma süresi 9 saattir.

Bayram tatilinde çalışma zorunluluğu olup olmadığı ise tamamen işveren ile çalışan arasındaki iş sözleşmesine bağlıdır. Eğer, çalışan ile işveren arasındaki iş sözleşmesinde ya da toplu sözleşmede bayram tatillerinde çalışılacağına dair bir hüküm varsa; bayramda çalışılması zorunludur. Ancak iş sözleşmesinde veya toplu sözleşmede böyle bir hüküm yoksa işveren, bayram tatilinde çalışılmasını talep edemez, şart da koşamaz. Çalışılması isteniyorsa da çalışanın yazılı onayının alınması gerekir.

Peki, bayram tatilinde çalışanlar ne kadar ücret alır? Bayram tatilinde çalışanlara işverenler, günlük aldığı ücretin iki katı ücret ödemek durumundadır. Yani, bayram tatilinde çalışan işçiye, çalıştığı her bir gün için brüt ücreti üzerinden iki günlük ücret ödenir. Örneğin, asgari ücretli çalışanın günlük ücreti 166.80 lira, aylık ücreti de brüt 5.004 liradır. Bu çalışan bayram tatilinde bir gün çalışırsa işveren günlük ücreti olan 166.80 liranın üzerine bir 166.80 lira daha ödemek durumundadır. Bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günü çalışan bir işçiye işveren, günlük ücretinin dışında 500 lira fazla ödeyecektir. Böylece çalışanın aylık brüt ücreti 5.504 lira olacaktır.

Arefe günü ne olacak diye sorarsanız; bu sene Ramazan Bayramı’nın arefesi 1 Mayıs pazar gününe geliyor ve 1 Mayıs İşçi Bayramı nedeniyle resmi tatil günü. 2 Mayıs pazartesi bayramın birinci günü, salı ve çarşamba günleri de bayram tatili günleri. Dolayısıyla arefe gününün resmi tatile denk gelmesi nedeniyle tatil günü ücreti uygulanacak. Şunu da belirteyim, çalışan bayram tatili boyunca çalışmazsa, aylık ücretini tam olarak alır. Eğer, işçi, bayram tatilinde çalışır ve işveren bunun karşılığında iki katı ücret ödemezse; çalışan, tek taraflı olarak iş sözleşmesini fesheder ve açılacak dava sonucu da eksik ödemelerinin tamamını işverenden alır.

Bayram tatili ve ücreti konusunda yanlış bilinen bir konuya da açıklık getireyim. Kimi işverenler, çalışana, “Bayramda çalış, fazla ücret vermeyeyim, onun yerine bayram tatili sonrasında 3 gün izin kullandırayım” diyebiliyor. Konu bayram tatili olunca böyle bir uygulamanın kanunda yeri yoktur. Her şart altında işveren, çalışana bayramda çalıştığı için iki katı kadar ücretini ödemek zorundadır; bunu sonradan verilen izinle değiştiremez.

Gelelim, bayramda izin konusuna. Bayram tatilinin 9 güne çıkması bekleniyordu ama birleştirme yapılmadı. Olmayınca da çalışanlar, bayram haftası olan perşembe, cuma günlerinde iki gün izin kullanıp kullanamayacaklarını merak ediyor. Öncelikle; ulusal bayram günleri izin süresinden sayılmaz, bayram tatili yıllık izin süresine dahil edilemez, yıllık izinden düşülemez. Çalışanlar yıllık izinlerinin bir bölümünü 10 günden az olmamak koşulu ile bölümler halinde kullanabilir. Diyelim ki, yıllık izin hakkınız 14 gün; bunun 10 gününü kullandıktan sonra, kalanını bir başka tarihte 1+1+1+1 şeklinde, günlük olarak da kullanabilirsiniz. Bu da şu anlama geliyor; çalışanlar, dini ve milli bayramları izin kullanarak birleştirebilirler.