Kısa çalışma ödeneğine kimler başvurabilir?

Kısa çalışma imkânından haberdar olmayan işverenler çalışanlarını ücretsiz izne zorluyor. Halbuki kısa çalışma ödeneği, hem çalışanlar hem de işverenler açısından daha avantajlı. Kısa çalışma ödeneği ile ilgili detayları Milliyet gazetesinden Cem Kılıç yazdı. İşte o yazı...

Kısa Çalışma uygulaması, zor zamanlarda işverenin işçisini kaybetmemesi, işçinin de gelirinin bir nebze korunması sağlayan bir uygulamadır. Covid 19 salgını işte tam da bu zor duruma bir örnek olduğu için kısa çalışma daha da önem kazandı. Pek çok işveren kısa çalışmadan haberdar olmadığı için çalışanları ücretsiz izne zorluyor. Halbuki kısa çalışma işçiye gelir sürekliliği, işverene işçiyi kaybetmeme imkanı tanıyor. Dolayısıyla işverenlerin kısa çalışmaya başvurmaları hem kendileri, hem işçiler için çok önemli.

Kapsam genişledi Kısa çalışma uygulamasında işyerinin zorunlu nedenle kapatılması halinde son 3 yıl içerisinde en az 600 gün (20 ay) çalışmış ve son 120 gündür (4 ay) iş sözleşmesi devam eden işçilere kısa çalışma ödeneği veriliyordu. Geçtiğimiz hafta Mecliste kabul edilen kanunla bu iki şart da değişti. Covid 19 salgını nedeniyle kısa çalışmaya gidilmesi halinde son 3 yıl içerisinde en az 450 gün (15 ay) çalışması olan işçiler kısa çalışma ödeneği alabilecek. Dolayısıyla 15 ay, yani bir yıl 3 aydır çalışan işçi kısa çalışma ödeneği alabilecek.

Diğer yandan son 120 gündür (4 ay) iş sözleşmesinin devam etmesi şartı da 60 güne (2 ay) indirildi. Bu değişiklik şu anlama geliyor. İşçi Mehmet, (A) şirketinde bir yıl bir ay çalışmış ve sonrasında (B) şirketine geçip iki ay da (B) şirketinde çalışmışken (B) şirketi Covid 19 salgını nedeniyle kısa çalışmaya gitmişse, işçi kısa çalışma ödeneği alabilecek. Son 120 gün şartının 60 güne indirilmesi sayesinde iki ay önce iş değiştirmiş kişiler de eğer son 3 yılda 450 gün primleri varsa kısa çalışma ödeneği alabilecek. Bu sayede işyeri değiştirip deneme süresi yeni biten işçilerin de eğer öncesinde bir yıl bir ay çalışmaları var ise kısa çalışma ödeneği alabilmesi sağlanmış oldu.

E-POSTA İLE BAŞVURUN Covid 19 salgını nedeniyle kısa çalışmaya başvuracak işverenlerin başvuruları bağlı bulundukları İŞKUR hizmet merkezine e-posta yoluyla yapılacak. İŞKUR e-posta adreslerini internet sitesinde yayımladı. İşverenler kısa çalışma talep formunu ve işçilerine ilişkin bilgileri içeren excel dosyasını ve işyerinin kapanmasına veya çalışma sürelerinin azalmasına neden olan durumu ortaya koyan belgeleri e-posta yoluyla İŞKUR’a iletecekler.

İŞKUR alınan tedbirler çerçevesinde kapatılan işyerleri için doğrudan kısa çalışma taleplerini onaylayacak. Çalışma sürelerinin azaltıldığı işyerlerinde de durum net bir şekilde ortaya konulmuş ise değerlendirme hızlıca yapılacak ve kısa çalışma ödeneği devreye sokulacak.

Onaylar da mail ile Değerlendirme İŞKUR tarafından yapıldıktan sonra işverene kayıtlı e posta adresinden (KEP) kısa çalışma talebi ile ilgili onay verildiği bildirilecek. Bu bildirim sonrası kısa çalışma döneminin başlaması söz konusu olacak. İşveren onay gelince kendi işçilerini kısa çalışma başvurusunun onaylandığı hakkında bilgilendirmek durumunda. Bu sayede işçiler de kısa çalışma ödeneği alabileceklerini öğrenmiş olacaklar. İŞKUR işverenin bildirdiği listedeki işçilerin hangilerinin prim şartını sağladığını işverene bildirecek. Bu şekilde işveren de işçilere bilgi verecek.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ... Mecliste kabul edilen kanunla getirilen bir diğer değişiklik ise işsizlik ödeneği aldıktan sonra yeni bir işe girenleri ilgilendiriyor.

Buna göre daha önce işsiz kalıp son 3 yıl içerisinde 1080 gün primi olduğu için 10 ay işsizlik maaşı alma hakkına sahip olan ancak 7 ay işsizlik maaşı aldıktan sonra yeni bir işe giren işçi, girdiği işyerinin salgın nedeniyle kısa çalışmaya başvurması halinde 450 gün primi olmasa da 3 ay boyunca kısa çalışma ödeneği alabilecek.

Bu sayede işsizlik sigortasından maaş alma hakkı kalmış kişilerin de kısa çalışma ödeneği alabilmesi sağlanmış oldu.

İŞÇİ ÇIKARILMAYACAK Mecliste kabul edilerek yasalaşan düzenleme ile kısa çalışma talebi kabul edilen işverenlerin, kısa çalışmadan yararlandıkları süre boyunca işçi çıkarmamaları gerekiyor. Dolayısıyla kısa çalışmaya gidilen işyerinde hiç kimsenin işten çıkartılmaması esas.

Yalnızca ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketler nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi hakkı işverene tanınmış durumda. Bunun dışında hiçbir nedenle işveren işçi çıkarmamak durumunda. Bu düzenleme ile işverenlerin işçi çıkartmadan bu süreci geçirmeleri hedefleniyor. Böylelikle çalışanların üç ay süreyle gelirleri bir miktar korunacak, işverenler de işçilerini kaybetmemiş olacaklar.

KİM YARARLANABİLİR? Kısa çalışma uygulaması hakkında işverenlerin kafasına takılan bazı sorular var. Öncelikle küçük işverenler kısa çalışmadan yararlanmak konusunda bir çalışan sayısı sınırı olduğunu düşünüyorlar. Kısa çalışma uygulamasına başvurmak için gerekli bir çalışan sayısı söz konusu değil.

Dolayısıyla yalnızca bir kişinin çalıştığı işyerinde bile kısa çalışmaya başvurulabilir. Bu sebeple özellikle küçük işverenler kısa çalışmadan kolaylıkla yararlanabilirler. Örneğin alışveriş merkezinde yer alan ve vardiyalı olarak 5 kişinin çalıştığı bir kuru temizleme mağazası da kısa çalışmadan yararlanabilir. Bu mağazanın kısa çalışmadan yararlanması için ya mağazanın tamamen kapatılmış olması, ya da çalışma süresinin azaltılmış olması gerekiyor.