Mide koruyucu ilaçlar 1 yıldan fazla kullanılırsa bakın neler oluyor

Toplumda ‘mide koruyucu’ olarak bilinen ilaçların asıl etkisi, mide asidinin üretimini azaltmaktır. Ancak mide asidi sanıldığı gibi zararlı değildir. Proteinlerin sindirimi, demir, kalsiyum, B12 vitamini ve tiroit hormonu gibi bazı ilaçların vücut tarafından emilmesi için gereklidir. Ayrıca mide asidi, yutulan mikroorganizmaların bağırsaklara ulaşıp çoğalmasını ve bu yolla gelişebilecek bağırsak enfeksiyonlarını engeller

'Mide koruyucu' denmesi gereksiz kullanımın en büyük sebebi Asit baskılayıcı olarak bilinen proton pompa inhibitörleri 80’li yıllardan itibaren kullanılıyor. Bunlar dünyada ve ülkemizde çok sık, gereksiz ve uzun kullanılan ilaç gruplarındandır. Yapılan farklı çalışmalarda, hastaların yüzde 25 ila 70’inin bu grup ilacı gereksiz kullandığını ortaya çıkardı. Ülkemizde bu ilaçların 'mide koruyucu' olarak tanımlanması da bu gereksiz kullanımın başlıca sebebidir.

Tedaviler sırasında mide asidini azaltmak için ilaç kullanmak doğru mu? Diyabet, tansiyon, kalp gibi kronik hastalıklar nedeniyle ilaç kullanan tüm hastalar ek olarak koruyucu mide ilaçları da kullanır. Bu tedaviler sırasında koruma amaçlı mide asidini azaltma çabası doğru ve gerekli bir yaklaşım olmadığı gibi uzun dönemde farklı sorunlara sebep olabilir.

Özellikle 'dispepsi' olarak tanımlanan ve aslında stres, beslenme ve yaşam tarzı ile ilişkili şikayetleri olan hastalarda, yanıt alamamalarına rağmen yıllarca düzenli mide ilaçları kullanımı sıkça karşılaştığımız bir durumdur.

Asit baskılayıcı ilaçların uzun süreli kullanımı nelere yol açar? Genel olarak güvenli kabul edilseler de asit baskılayıcı ilaçlar 1 yıldan daha uzun süre ve yüksek doz kullanımlarda kemik yoğunluğunda azalma ve kırıklara, bağırsak ve akciğer enfeksiyonlarına, magnezyum ve vitamin B12 eksikliklerine yol açabilir.

Bu nedenle kısa süreli ve düşük doz kullanım tercih edilmeli. Asit baskılayıcı ilaçların reflü hastalığı, gastrit ve ülser tedavisinde 4-8 hafta, helikobakter pilori tedavisinde ise 14 gün antibiyotik tedavisi ile kullanılması yeterlidir.

Bazı istisna durumlara dikkat! Reflüye bağlı ileri derecede yemek borusu hasarı ve ‘Barrett’ hücresel değişikliği olanlar hekim gözetiminde uzun vadeli bu ilaçları kullanabilir. Aynı şekilde yemek borusu darlıklarından dolayı tedavi alanlar; yaşlı, ek hastalıkları ve ülser kanaması veya delinmesi öyküsü olup uzun süre ağrı kesici, aspirin ve kan sulandırıcı kullanmak zorunda olan özellikli hasta grupları da hekim önerisi ve takibi ile uzun süre mide ilaçları kullanabilir. American Journal of Gastroenterology Dergisi'nde yayımlanan bir araştırma da mide asidi önleyici ilaçların, Kovid-19'a yakalanma riskini artırdığını ortaya koymuştu.

Ayrıca araştırmaya göre bu ilaçlar, mide asit miktarını azaltarak bağırsaklarda bakteriyel ve viral enfeksiyon riskini artırıyor.