Yüksek emekli aylığı için bordro kritik detay!

EYT kapsamında emeklilik için dilekçe veren çok sayıda çalışan, bordroda kazançları eksik bildirildiği için karşılarına çıkan düşük aylık ile büyük bir şok yaşadı. Emeklilikte düşük aylık sürprizi yaşanmaması için bordroların düzenli kontrol edilmesi gerekli. Ücreti eksik bildirilenler hizmet tespit davası açıp, davayı kazandığı takdirde emekli aylığı artarken, beş yıla kadar geriye dönük emekli aylığı farkını da alabilir. İşte detaylar..

Binlerce EYT'li bordroda kazançları eksik bildirildiği için düşük aylığa mahkum kaldı. Ücreti eksik bildirilenler hizmet tespit davası açabiliyor. Böylece emekli aylığı artarken, geriye dönük farkı da alabiliyor. Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre; EYT kapsamında 2 milyon kişiye aylık bağlanırken, 120 bin dosya ise inceleniyor. Bu dosyaların içinde eksik prim, tescil sorunu, mükerrer başvurular, bordro oyunları, yanlış meslek kodları gibi sorunlar da ortaya çıkıyor. Emekli aylıkları prime esas kazançlar üzerinden hesaplanıyor.

Aylığın düşük olmaması için alınan ücretle bordronun aynı olması gerekiyor. SGK, bordro üzerinden prim kaçırılmasını, eksik kazanç bildirilmesini kayıt dışılığın bir alt başlığı olarak tanımlıyor. Ücretin düşük gösterilerek prim kaçırılması, bir ay çalışan bir işçinin bordroda 15 gün çalışılmış gösterilmesi gibi uygulamalara ceza kesiliyor. SGK, kazancı önceki aya göre azalan çalışanlara mesajla uyarıda bulunuyor. İşverenin ücreti eksik bildirmesi durumunda çalışanlar ALO 170'ye şikâyette bulunabilir.

  Çalışanın maaşını düşük gösterip eksik prim yatıran, meslek kodunu yanlış giren, asgari ücretli gösterip kalan tutarı elden veren işveren hem ceza hem de tazminat ödemek durumunda kalır. "Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim, hizmet belgesi düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, hatalı girilmesi" halinde işverene idari para cezası uygulanıyor. Gerçeğe aykırı meslek kodu düzenleyene 1.341 lira, geçersiz bordro düzenleyene 6 bin 707 lira, işe girişi bildirmeyene 26 bin 829 lira, kayıt ibraz etmeyene 161 bin lira ceza kesiliyor. Eksik primlerin de yatırılması gerekiyor.

EYT'de çalışma süresi dolmadıysa da aylık bağlama işlemi tamamlanamıyor. Örneğin, işe 1999 yılında başlayan erkek çalışan emeklilik için gerekli süreyi gelecek yıl doldurabilecek. Uzun vadeli sigortada başlangıç yaşının 18 olduğunu da unutmamak gerekiyor. Bu yaştan önce sigortalı olanların 18 yaşından itibaren hesaplama yapması gerekiyor. Emeklilikte yüksek gelir için bordro kadar mesleki kodların doğru girilmesi de önem taşıyor. Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, hatalı girilmesi sosyal güvenlikte hak kaybına yol açıyor.

Demir, çelik, döküm, çimento gibi sektörlerdeki fabrikaların çalışanları başta olmak üzere birçok meslek grubu için fiili hizmet süresi zammı bulunuyor. Yıpranma hakkı olan mesleklerde kodun doğru girilmesi büyük önem taşıyor.

Öte yandan Emekli aylığı için talep dilekçesinin verilme zamanı aylığın miktarını etkiliyor. Bu yıl için yeni yılda dilekçenin verilmesi daha avantajlı gözüküyor. Ancak kıdem tazminatı tavanı, enflasyon ve son çeyrek büyümesi bu hesabı etkileyebilir. Milliyet gazetesinden Cem Kılıç yazdı. Emekli aylığı çok önemli... Ömür boyu alınacak emekli aylığının düşük olmaması için bütün çalışanlar ellerinden geleni yapmak ister. Emeklilik dilekçesinin yıl bitmeden ya da yeni yılda verilmesi de emekli aylığı hesaplanırken dikkate alınan güncelleme katsayısını değiştirdiği için dilekçenin verilme zamanı da emekli aylığını etkiliyor. Emekli aylığının hesabında prim ödenen bütün günler dikkate alınıyor. Dolayısıyla son bir yılın SGK’ya yüksekten bildirilmesi emekli aylığını artırmada tek başına yeterli değil.

Diğer yandan emekli aylığı için talep dilekçesinin verilme zamanı da aylığın miktarını etkiliyor. Dilekçenin ne zaman verileceğine dair kararın her yıl, o yılın ekonomik göstergelerine bakılarak verilmesi gerekiyor. Bu yıl için yeni yılda dilekçenin verilmesi daha avantajlı gözüküyor. Ancak bu hesaba kıdem tazminatı tavanını da katmak gerekiyor. Ayrıca enflasyon ve son çeyrek büyüme de bu hesabı etkileyebilir.