Zam geliyor! Çalışan, çalışmayan milyonları ilgilendiriyor, son kez 2.862 TL ödenecek, ocaktan itibaren...

Asgari ücrete gelecek zamla birlikte diğer çalışanların da gelirleri artacak. Ayrıca işsizler, engelliler ve yaşlılık maaşı alanlar için de avantaj oluşacak. Yeni yılda kıdem tazminatı da yükselecek.

2022 yılında uygulanacak asgari ücret için komisyon üçüncü toplantısını da yaptı. Yarın dördüncü son toplantı yapılacak ve bütün Türkiye'nin merak ettiği rakam ortaya çıkacak. Ancak asgari ücretin artması sadece işçileri ya da asgari ücretle maaş alanları değil bütün çalışanları ve işsizleri de olumlu etkileyecek. Bir gösterge rakamı olan asgari ücretin artması işyerlerinde çalışan diğer personelin de zamlarını etkileyecek ve ücretler artacak. Bunun dışında 20 milyona yakın çalışanın vergi iadesi, işsizlik maaşı, engelli ve yaşlılık aylığı kriterleri de değişecek. İşte asgari ücretin etkilerinden bazıları şöyle:

VERGİ İADESİ ARTACAK Türkiye'de çalışan tüm işçi ve memurlar vergi iadesi olarak bilinen Asgari Geçim İndirimi (AGİ) alıyor. Bu rakam geçerli brüt asgari ücrete göre belirleniyor. Yaklaşık 20 milyon çalışanın AGİ'si yılbaşı itibariyle artırılacak. Şu anda bekar bir çalışan için aylık 268,31 TL olan AGİ, eşi çalışmayan 3 çocuklu bir işçi için 456,13 TL olarak uygulanıyor. Bu rakamlar asgari ücretteki artış oranında yükselecek.

TAZMİNATA YENİ HESAP Yeni Asır'dan Faruk Erdem'in yazısına göre; yeni yılla birlikte asgari ücretlilerin kıdem ve ihbar tazminatı tutarları da değişecek. Kıdem ve ihbar tazminatları hesaplanırken işçinin son brüt maaşı dikkate alınıyor. Asgari ücrette yapılacak zamla birlikte bu tutar artacak. Aralık ayında ayrılan bir işçiye göre Ocak ayında işten çıkartılan bir işçi daha çok tazminat alacak.

İŞSİZE YÜKSEK MAAŞ İşsiz kalan vatandaşlara verilen işsizlik ödeneğinin alt ve üst sınırları da asgari ücrete göre belirleniyor. En düşük işsizlik maaşı asgari ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Üst sınır ise yine asgari ücretin yüzde 80'i kadar hesaplanıyor. Asgari ücrette yapılacak artış oranında işsizlik ödenekleri de yükselecek. Halen en düşük işsizlik ödeneği 1431 TL, en yüksek ödenek de 2 bin 862 TL olarak uygulanıyor. Şu anda işsizlik ödeneği almakta olanlar için de eğer tavandan maaş alıyorlarsa yeni yılda ödenekleri yükselecek.

ÖDEMELERE AVANTAJ 65 yaş aylığı ile engelli aylıkları ve evde bakım parası bağlanırken muhtaçlık durumuna bakılıyor. Muhtaçlık durumu tespit edilirken hane içinde kişi başına gelirin 65 yaş aylığı ve engelli aylıkları için asgari ücretin 3'te 1'inden az, engelli bakım parasında ise 3'te 2'sinden az olması gerekiyor. Asgari ücretteki artışın yüksek olması bu ödemelerden daha fazla vatandaşın yararlanmasını sağlayacak.

PRİMLER YÜKSELECEK Asgari ücretin artmasıyla birlikte ödenen SSK ve Bağ-Kur primleriyle isteğe bağlı ödenen primler ve GSS primleri de artmış olacak. Bu primler brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar hesaplanıyor. Bu arada borçlanma miktarları da artacak. Yani askerlik ve doğum borçlanması yapacaklar Ocak ayından itibaren daha yüksek paralar ödeyecek. Bu yüzden eğer buna ihtiyacınız varsa Aralık ayında müracaat ederek daha düşük miktarda ödeme yapma avantajını kullanabilirsiniz.

KAÇ LİRA OLACAK? Asgari ücretin kaç lira olacağı yarın yapılacak son Asgari Ücret Tespit komisyonu toplantısıyla ortaya çıkacak. Büyük bir aksilik olmaz ise tarafların bu son toplantıda anlaşarak imza atması bekleniyor. Kulislerden edindiğimiz bilgilere göre rakamın 4 bin liraya yaklaşacağı hatta bazı bilgelere göre 4 bin lirayı da aşarak 4 bin 70 ya da 4 bin 90 liraya kadar çıkabileceği belirtiliyor.

İŞSİZLİK MAAŞI NEDİR? Çalışanları ilgilendiren pek çok ücret 2022'de artacak. Peki bu ücretleri kimler alabilir yakından bakalım. İşsizlik maaşı, İŞKUR'a göre Sigortalı olan ancak şu anda işsiz olan kişilere, kanunda belirtilen şartları taşımaları durumunda işsiz kaldıkları dönem için belirli miktar ve sürede yapılan ödemedir.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİ KİMLER ALABİLİR? İŞKUR'da tarafından belirtilen işsizlik ödeneğini alabilecek kişiler şu şekilde tarif edilmiştir;Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalanlar,Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olanlar,Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar,Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen veya elektronik ortamda başvuru yapanlar.

İŞSİZLİK MAAŞI 2022’DE NE KADAR OLACAK? İşsizlik maaşı işçinin son dört aylık ortalama brüt ücretinin yüzde 40’ı baz alınarak hesaplanıyor. En yüksek işsizlik ödeneği miktarı da brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. 2021 yılı için en düşük işsizlik ödeneği şu anda 1431 TL, en yüksek tutar ise 2 bin 862 TL olarak ödeniyor. Asgari ücretteki artışa orantılı olarak işsizlik ödeneklerine de zam yapılacak.

Kıdem tazminatı ise, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca kazandığı kıdeminin karşılığı olarak işveren tarafından ödenen tazminattır. İşçinin son aldığı ücrete yol, yemek, sosyal yardım (eğitim, konut vs.) gibi haklar da ilave edilerek bulunan brüt ücret üzerinden hesaplanan kıdem tazminatını alabilmek için bazı şartları sağlamak gerekiyor. İşten çıkarılma ve işverenin yükümlülüklerini getirmemesi gibi hallerde işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir. Peki, İstifa eden kıdem tazminatı alabilir mi? İstifa eden hangi hallerde kıdem tazminatı alabilir? İşte kıdem tazminatı şartları…

KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANABİLMEK İÇİN GEREKEN SÜRE NEDİR? Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince vermiş olduğu bir tazminattır. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için öncelikle bir yıllık çalışma süresinin doldurulması gerekir. Bu süre kanuna göre 365 gündür ve bireylerin kıdem tazminatı haklarının doğabilmesi için bu süreyi çalışmaları gerekir.

İSTİFA EDEN ÇALIŞAN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ? Genel kural, haklı bir sebebi olmadan işten kendi rızasıyla ayrılanın kıdem tazminatı alamayacağıdır. Hatta ki, haklı bir sebebi olmadan işyerinden ayrılan işçi, kıdem tazminatı alamayacağı gibi, önceden yazılı olarak işverenine bildirimde bulunmamışsa bir de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.

İSTİFA EDEN HANGİ HALLERDE KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR? Fakat işçi haklı bir neden göstererek işyerinden ayrılmış ise, işi kendi bırakmış olsa dahi kıdem tazminatına hak kazanır. İşte işçi istifa etse bile kıdem tazminatına hak kazanabileceği durumlar: 1-Askerlik görevi 2- Çalışan resmi tatillerde zorla mesai yaptırması ve bu mesai ücretinin işçiye ayrıca ödenmemesi 3- Çalışanın yasal hakkı olan yıllık izinlerinin kullandırılmaması 4- Sağlık problemlerinin işin yapılışında sürekli bir biçimde engel oluşturduğunun belgelenmesi

5- İşverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışlarda bulunması 6- İşçinin normal ücreti dışındaki prim,ikramiye, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil gibi alacaklarının ödenmemesi 7- Çalışanın haberi ve rızası olmadan sigortadan giriş çıkış yapılması, 8- Emeklilik hakkının elde edilmesi işçinin talebiyle emeklilikten dolayı istifası 9-Kadın işçilerin evlilik nedeniyle işten ayrılması(iş sözleşmesinin evlilik tarihinden itibaren 1yıl içinde yazılı olarak feshi) durumunda çalışma süresinin gerektirdiği kıdem tazminatı ödenmektedir.

İSTİFA DİLEKÇESİNDE BU DETAYA DİKKAT! Geçerli ve haklı bir nedenle işinden ayrılacak olan işçi dilekçesini 'istifa ediyorum' şeklinde değil, 'iş akdimi…. (ücretimin ödenmemesi, geç ödenmesi, fazla çalışmalarımın ödenmemesi, SGK primlerimin gerçek ücretten yatırılmaması vs.) nedenleriyle haklı gerekçeyle tek taraflı olarak feshediyorum' şeklinde bitirmelidir.

KİMLER 65 YAŞ AYLIĞI ALABİLİR? 65 yaş aylığı alabilmek için kişinin yaşadığı hanedeki toplam gelire bakılırdı. Haneye dayalı gelir testinden kişiye dayalı gelir testine geçildiği için 65 yaş aylığı almaya hak kazananların sayısı da artmış oldu. Eski sistemde aynı evde yaşayan hane halkından biri işe girdiğinde 65 yaş aylığı kesiliyordu. Şimdi ise sadece 65 yaş ve üstü çiftlerin gelirine bakılıyor. Düzenlemeye göre, 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişilerin 65 yaş aylığına hak kazanabilmeleri için sadece varsa eşlerinin ve kendilerinin gelirlerine bakılıyor ve eşi ve kendisinin geliri asgari ücretin net tutarının üçte birinden düşük olanlara aylık bağlanıyor. Bununla birlikte, düzenlemeye göre, eşlerin aynı evde yaşayıp yaşamamaları da dikkate alınmıyor.

65 YAŞ AYLIĞI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR? Aylık başvuruları, kişinin ikametgahının bulunduğu ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne yapılır. Başvuru yapan vatandaşa Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ‘başvuru alındı’ belgesi verilir. Başvurular en geç 1 ay içinde sonuçlandırılır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın www.ailevecalisma. gov.tr/tr-tr/sss/sosyal-yardimlar-genel-mudurlugu/2022-ayliklari/ linkinden konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiye ulaşılabilir.