Kredi ve kredi kartı talebi, kullanımı gün geçtikçe vatandaşlar ilgi duyuyor. BDDK analizlerine göre 19 Ocak 2024 haftası itibarı ile bireysel kredi kartı hacmi, 1 trilyon 172 milyar lira olarak belirlendi. Geçtiğimiz yıl aynı zamanlarda ise bu tutar 459 milyar lira civarlarında seyrediyordu. Bireysel kredi kartı hacminde ise bir yıllık artış, yüzde 155 olarak değerlendirildi.
Genel olarak ele aldığımızda 35 milyon banka müşterisinin ceplerinde 118 milyon kredi kartı yer alıyor. Kişi başına yaklaşık 3 kredi kartı düştüğü hesaplandı. Vatandaşla banka karşılaşmasında en çok sıkıntı kredi kartlarından her yıl kesilen aidat ücretleri oluyor. Diğer tüm bankacılık işlemlerinden daha çok sıkıntı çıkaran ve 1000 liralara ulaşan aidatları yatırmayabilirsiniz. Öyleyse nasıl? İşte sorunun yanıtı..
EN ÇOK ŞİKAYET EDİLEN
Kredi kartları avantajlarının onca fırsatına rağmen banka ile müşterinin yılda en az bir kez tartışmasına neden oluyor. Bunun da nedeni ‘yıllık üyelik ücreti’ yani ‘aidat’lar olarak değerlendiriliyor. Kartın limitine ve diğer özelliklerine, bankaya göre değişmekle beraber 1.000 liralara kadar gelen hatta bu tutarı da geçen rakamlar bulunuyor. Sıkıntılarını paylaşıldığı ve çözüm üretildiği ‘Şikayetvar’ sitesinde bunun yüzlerce örneği yer alıyor.
İŞTE O ŞİKAYETLERDEN BİR KISMI
- ’Kredi kartımdan 23 Ocak 2024 hesap kesiminde 752 lira yıllık kart ücreti kesildiğini fark ettim...’
- ‘X banka kullanmadığım kredi kartıma herhangi bir bilgilendirme yapmadan 666 lira aidatı yansıttı. Fahiş kart aidatının iade edilmesini talep ediyorum yoksa Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuracağım.’
- X bankaya ait .... ile biten kredi kartımdan 22 Ocak 2024 tarihli hesap kesiminde 586.50 lira yıllık kart ücreti kesildiğini fark ettim.’
- ‘20 Ocak 2024 tarihinde ....xx33 ile biten kredi kartıma yıllık üyelik ücreti adı altında 469 lira borç olarak yansıtılmış. Aidat ücretinin hiçbir şarta bağlanmaksızın iptalini ve tarafıma iade edilmesini talep ediyorum.’
- ‘X banka tarafından aldığım kredi kartımdan 413 lira kart aidatı kesilmiştir. İadesini talep ediyorum.”
YASAL HAKKINIZ!
Bankaların hizmet kapsamında yılda bir kez de olsa aldığı ve her yıl zamlanan kart aidatından kurtulabilir miyiz? Bu sorunun yanıtı için Resmi Gazete’de 7 Mart 2020’de yer alan ‘Finansal tüketicilerden alınacak ücretlere ilişkin tebliğe’ bakmak yeterli (Bu düzenlemenin ilki Ekim 2014’te yayımlanmıştı). Tebliğin 11’inci maddesi banka ve kredi kartı ücretlerine yönelik ayrıntılar yer alıyor. Bankaların kredi kartı aidatı istemesinin önünde engel bulunmuyor. Ancak tebliğin ilgili maddesi banka müşterisini koruyan, kredi kartı aidatını sıfırlayan düzenleme de bulunuyor. Yasaya göre; bankalar yıllık üyelik ücreti ve benzeri ad altında ücret kesmedikleri bir kredi kartı (aidatsız kredi kartı) sunmak zorunda. İşte bu ayrıntıdn çoğu kart sahibinin haberi yok.
‘LİMİTİM DÜŞER’ KORKUSU OLMASIN
Kullancılar, kredi kartı anlamında yasal haklarını çok fazla öğrenmediğinden her yıl aidat yatırıyor ya da anlık öfkeyle kredi kartını kapattırmanın yollarına başvuruyor. Halbuki kart sahibi bağlı olduğu bankaya hemen başvuru gerçekleştirip, ‘Aidatlı kredi kartımı, aidatsız kredi kartıyla değiştirmek istiyorum’ dese aidattan kurtulabilir. Çünkü tüketicilerin yıllık üyelik ücreti yer alan kredi kartını limiti aynı kalmak kaydıyla yıllık üyelik ücreti bulunmayan kredi kartı ile değiştirme istekleri, bankalar tarafından yerine getirilmek zorunda. ‘Aidatsız kredi kartında limitim düşer’ korkusu yaşamayın.
BORÇ OLSA DAHİ İPTAL SAĞLANIYOR
Şu açıdan bakalım tüm bu haklarınıza ve bankanın ikna çabalarına rağmen kredi kartını iptal ettirmek istediniz. Bu durumda da yasalar sizin tarafınızda. Borcunuzun veya sürmekte olan taksitiniz olması da bu durum değişmez. Tüketicilerin kredi kartı iptal talepleri, ilgili kredi kartının ‘herhangi bir borç bakiyesi bulunduğu’ gerekçe sunularak reddedilemez. Bu şekilde iptal edilen kredi kartlarının borç geri ödeme dönemlerinde yıllık üyelik ücreti de tahsil edilemez!
BAŞKA AYRINTILAR VAR MI?
Yasaya göre; banka kartları ile sanal kredi kartlarından yıllık üyelik ücreti alınamaz.Ücretsiz kredi kartı başvurularını reddeden banka, bu başvuruya istinaden aidatlı kredi kartı veremez.Eğer aidatlı kart kullanılıyorsa, bu karta bağlı sunulan her bir ek kredi kartının yıllık üyelik ücreti, asıl kartın yıllık üyelik ücretinin yüzde 50’sini geçemez.Kredi kartı yıllık üyelik ücreti, tüketicinin ilk kullanımından sonra yıllık olarak tahakkuk ettirilebilir.
KULLANILMAYAN KARTTAN ÜCRET İSTENMEZ
Kesintisiz olarak, 180 gün (6 ay) hareket görmeyen kredi kartı hareketsiz kart kabul edilir ve bu kartlara hareketsiz kaldığı müddetçe yıllık üyelik ücreti yansıtılamaz. Yani kullanılmayan karttan ücret alınamaz.
12 AY TAHSİL EDİLEMEZSE İPTAL GERÇEKLEŞİR
Hareketsiz kartlarda tahsil edilemeyen kredi kartı yıllık üyelik ücretleri, tahakkuk tarihinden itibaren en fazla son 12 aylık dönem için sonradan tahsil edilmek üzere bekletilebilir. Bu dönem zarfında yıllık üyelik ücretlerinin tahsili için icra takibi yapılamaz. Bu ücretler için faiz işletilemez. 12 ay sonunda aidatın tahsil edilememesi halinde bu ücretler iptal edilir.
SANAL KARTIN ÜCRETİ YOK
Hesap özeti gönderimi, sanal kart oluşturma ve kullanımı ile bir takvim yılı (12 ay) içerisinde kayıp, çalıntı ve benzeri nedenler dolayısıyla gerçekleştirilen 2 adede kadar kart yenileme karşılığında ücret alınamaz. İkiden sonraki kart yenilemelerinde ise maliyet kadar ücret alınabilir
AİDATSIZIN DA AVANTAJLARI OLUYOR
Aidatlı kartların farkı kampanya, taksit ve puanlarda öne çıksa da son dönemde bankaların sunduğu aidatsız kredi kartlarında da hemen hemen aynı özellikler söz konusu. Çünkü bankalar sadece sizden aldıkları aidattan değil harcama yaptıkça üye işyerlerinden de para kazanıyor. Dolayısıyla sizin harcamanızı veya kartı kullanmanızı kısıtlayacak özellikleri çok fazla ön plana çıkarmıyor. Biraz araştırma ile gönül rahatlığıyla aidatsız kredi kartı seçeneği değerlendirilebilir.
Öte yandan kredi kartını aktif şekilde kullanan ancak sadece asgari ödeme tutarını ödeyenler için de dikkat çeken bir uyarı geldi. TUKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez şu cümlelere kullanıyor:
“Asgari ödeme tuzağı, maalesef başkaları tarafından kurulan değil, tüketicinin koşarak gittiği bir tuzak. Tüketicinin ödeyemediği kısım ve buna uygulanan faiz asgari ödeme tuzağı olarak karşımıza çıkıyor.” Diyen Ölmez sözlerini şöyle sürdürüyor:Özetle bahsedilen toplam harcama miktarı yılların birikintisidir. Uzun zamandır ödenmeyen/ ödenemeyen bu meblağlar, bankacılık uygulamalarında donuk kredi olup, donuk krediler de çoğunlukla kanuni takip ile sonuçlanmaktadır.
Tüketicilerin alım gücünün azalmasına ödeme zorluğu çekmelerine neden olduğunun vurgulayan Hüseyin Ölmez, “Kredi kartı ve kredi kullanımının artmasındaki diğer bir neden ise; tüketicilerin ücretlerinden elde ettikleri paranın yani satın alma gücünün hızla ve yaşanılan enflasyon oranında düşmesidir. Bir birim mal veya hizmeti satın alabilmek için, geçen seneye oranla enflasyon oranında fazla kredi kartı kullanmak zorunda kalmasıdır." İfadelerini yer vererek sözlerine şunları ekledi:
“Güven vermeyen fiyat artışlarının olduğu piyasa koşullarında yaşadığımızdan, tüketicilerin önemli bir kısmı olanakları ölçüsünde fiyat yükselmesi beklediği veya indirimde gördüğü malları önlem olarak satın alarak “küçük stokçu” olmasıdır. Yine asgari ödeme tuzağındaki vatandaşın burada çok yararlanması mümkün değildir. Çünkü ödeyemediği meblağa faiz uygulanmakta olup, fiyat artışı olarak vermek istemediği bedeli fazlasıyla faiz olarak vermektedir.Harcanabilir nakit para gereksinmesi nedeniyle, tüketici kredilerine ulaşmanın zorluğu faiz ve masrafların yüksek olması nedeniyle nakit para çekilmesidir.” şeklinde konuştu.
