Bireysel kredi faizlerinin artmış olduğu, bankaların tüketici kredilerinde aylık yüzde 2'lik büyüme ile kısıtlaması ve ihtiyaç duyulan nakitte vatandaş kredi kartlarını patlattı. Bankacılık sektöründe taksitsiz kredi kartı kullanımı yükselirken Ağustos 2024'te rakam 1 trilyon TL'yi aştı. 2023 ilk aylarından bu yana büyüme 5 kat yükseldi.
KART HACMİ 5 KAT ARTTI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) raporları incelendiğinde tüketici kredilerinde fazla faizlere rağmen kullanım artıyor. Ancak bu yükselişi yukarı çıakran önemli faktör taksitsiz bireysel kredi kartı kullanımı olarak belirtliyor. Buna göre 2023 yılının ocak ayında taksitli bireysel kredi kartı hacmi 224,5 milyar TL seviyesindeydi. Yine aynı ayda taksitsiz bireysel kredi kartı hacmi de 226,6 milyar TL düzeyindeydi. Aradan geçen sürede taksitsiz bireysel kredi kartlarında adeta bir pat-lama yaşandığı görünüyor. Taksitli kredi kartı hacmi yaklaşık iki kat yükselrek 528,6 milyar TL olurken, taksitsiz bireysel kredi kartı hacmi, yaklaşık 5 kat çıkarak 1 trilyon TL'yi aştı.
'BANKACILIK ÜRÜNLERİNE YÖNELDİ'
Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan bir bankacılık kaynağı, vatandaşın yüksek kredi faizleri nedeniyle kredi kullanamadığını söyleyerek, taksit sayısındaki düşüşten dolayı kredi kartını taksitli kullanamadığını açıklayarak, "Tatil, düğün, okul harcamaları, ev tadilatı gibi pek çok ihtiyaç için vatandaş karttan nakit çekimi başta olmak üzere farklı bankacılık ürünlerine yöneldi" şeklinde konuştu. Bir başka bankacılık kaynağı da bu dönemde bankaların özellik-le destek kredilerinde yüzde 2 büyüme sınırına uymak zorunda olduğunu da gösterdi.
1,2 TRİLYON TL'YE ÇIKTI
Aynı zamanlara bakıldığında ihtiyaç, konut ve taşıt kredilerini kapsayan tüketici kredilerinin 2023 yılı ocak ayında 1,1 trilyon TL olduğu ve bu rakamın geçen sürede 600 milyar liralık artışla 1 trilyon 769 milyar liraya yükseldiği görülüyor. Alt kırılımlarına baktığımızda İhtiyaç kredilerinde 2023 yılının ocak ayında 682,5 milyar TL olan hacim, bugün yaklaşık iki kat artarak 1,2 trilyon TL'ye çıktı. Yani geçen sürede ihtiyaç kredileri iki kat büyürken taksitsiz bireysel kredi kartları 5 kat büyüdüğü görülüyor.
Bu da vatandaşın ihtiyaç kredilerinden daha çok faiz oranı faiz oranı daha uygun olan bireysel kredi kartlarına yöneldiğini gösteriyor. Konut kredi hacminde son dönemde bir hızlanma söz konusu. 2023'ün ocak ayında 360,8 milyar TL olan konut kredi hacmi, 2024 Ağustos ayında 452,9 milyar TL'ye yükseldi. Taşıt kredilerinde ise son günlerde azalış dikkat çekiyor. 2023 başında 50,5 milyar TL olan taşıt kredisi hacmi 2024 Ağustos ayında 85 milyar TL'ye çıktı.
YÜZDE 75 SEVİYESİNDE
Bireysel kredi kartlarında kredi faiz oranı (alışveriş ve nakit çekim faizi) aylık yüzde 4,25, gecikme faiz oranı ise aylık yüz-de 4,55 seviyesinde yer alıyor. Nakit çekim işlemlerinde ve kredili mevduat hesapları için de kullanılacak azami akdi faiz oranı yüzde 5,00 azami gecikme faiz oranı ise yüzde 5,30'a çıkarıldı. Ancak buna rağmen hala ihtiyaç kredi faizlerinin yüksek seyretmesinden dolayı vatandaş nakit ihtiyaçlarını gidermek için kredi kartı kullanımına devam etti.
Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre 2024 yılının ocak ayında ortalama yüzde 61 düzeyinde olan ihtiyaç kredi faizleri yıllık ortalama yüzde 75 düzeyinde seyrediyor. İhtiyaç kredi faizleri mart ayında yüzde 86 ile yılın en yüksek seviyesine yükselmişti.
ZORUNLU KARŞILIK TUTMA ADIMINI KULLANIYORLAR
Tüketici kredileri ve taşıt kredilerinde uzun süredir devam eden aylık yüzde 2 büyüme sınırı ile tüketimi soğutma adımlarının nispeten başarılı olduğunu söyleyen bankacılık kaynağı, "Daha önce BDDK tarafından destek kredileri tarafında belirlenen "tutar vade sınırı" ; taşıt kredilerinde de "nihai fatura değeri LTV" ile devam ediyordu. TCMB bu önlemlere ek olarak bireysel tüketicilerin tüketim büyümelerini sınırlamak için yüzde 2 büyüme sınırı ve aşan kısım zorunlu karşılık tutma aracını kullanıyor" diye konuştu.
'KREDİ HACMİNDE GERİLEME OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ'
"Bankalarda yüzde 4 ile yüzde 8'lere varan aylık ihtiyaç kredisi faiz oranı olduğu görülüyor. Faizlerin yükselmesine rağmen tüketici kredilerinin de arttığı görülse de bu artış 6 aylık enflasyonun altında kaldığından reelde kredi hacminde gerileme olduğunu görüyoruz. Bunu hem bankaların kredi verme kriterlerinin sıkılaşması hem de yüksek faiz oranlarının bu reel düşüşün sebebi olduğu şeklinde yorumlayabiliriz.
6 aylık enflasyon oranı %24,73 ancak Ocak - Temmuz tüketici kredi hacmindeki artış yaklaşık yüzde 13 civarında. TL bazında borçlanmanın arttığını söylemek yanlış olmaz ancak reelde kredi hacminde daralma olduğunu söyleyebiliriz. Ocaktan bugüne yüzde 3,5 artan taksitli kredi kartı hacminin reelde daraldığını, aynı dönemde yüzde 51 artış gösteren taksitsiz kredi kartı hacminin reelde arttığını söyleyebiliriz."
