Yeni ekonomi yetkililerin aldığı sıkılaşma önlemleri tüketim kaynaklarını doğrudan etkiledi. Tüketimin daralması da tahmin ediliyordu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Aralık 2023’e ilişkin paylaştığı Perakende Satış Endeksleri, geçtiğimiz senenin tüm sektörlerde perakende satışlardaki büyümenin azaldığını; iki sektörün ise düşüşe geçtiğini kaydetti.
Bu veriler ışığında, 2023’te yıllık oranda ‘eczacılık ürünleri, tıbbi ve ortopedik ürünler, kozmetik ve kişisel bakım malzemeleri’ satışı yüzde 4 düşüş görüldü, akaryakıt satışları yüzde 5.1 azaldı.
Bu azalmaların nedenlerini İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Pınar Özcan, ilaç satışlarındaki azalmanın temel sebebibib ilaç stoklarının azlığından dolayı olduğunu belirtti.
Akaryakıttaki durumu yorumlayan Enerji Petrol Gaz İstasyonları Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş ise, “Tüketicinin yeni fiyatlara alışkanlığı henüz oluşmadı. Akaryakıtın litre fiyatının geldiği seviyeden dolayı satışlarda gerileme var” şeklinde konuştu.
12 LİTREDEN 7 LİTREYE DÜŞTÜ
Aktaş, “Yeni fiyatlar üzerinden tüketicinin satın alma alışkanlıkları değişiyor, bu da sosyal hayata yansıyor. İnsanlar artık zorunlu olmadıkça araç kullanmamaya çalışıyor” değerlendrimesini yaptı. Bir depoyu doldurmanın bedelini 1600 liradan başlayıp 2 bin 500 liraya kadar ulaştığını söyleyen Aktaş, “Türkiye’de depoyu fulleme oranı zaten düşüktü, bu tip müşteri pek yoktu. Ancak 2022’de ortalama 12 litrelik alım yapan vatandaş 2023’te bunu 6-7 litreye düşürdü” ifadesini kullandı.
PERAKENDEDE DÜŞÜŞ
Diğer bir taraftan, TÜİK analizleri geçen yıl toplam perakende satışlar yükselse de satış çokluğundaki büyümenin azaldığını belirtti. Bu kapsamda, 2022 Aralık’ta yıllık bazda yüzde 22.1 artan perakende satış hacmi 2023 Aralık’ta yüzde 11.4 yükselebildi. Aynı zamanda aylık bazlı satışlardaki büyüme yüzde 3.4 iken yüzde 1.7’ye düştü. Geçen yıl satışlardaki büyüme en çok ‘elektrikli ev aletleri ve mobilya sektöründe’ hızını düşürdü.
Bu sektördeki satışlar 2022’de yıllık bazda yüzde 30.7 oranında yükselirken, 2023’te yüzde 7.6’ya azalarak tek hanlere kadar indi. Bunu yıllık 12.6 puanlık düşüşle bilgisayar, bilgisayar donanım ve yazılımları ve kitap satışları; yıllık 11 puanlık düşüşle gıda dışı satışlar ve yıllık 5.8 puanlık düşüşle de gıda satışları da değerlendirildi.
