urtdışı alışverişlere sıkı düzenleme: Limitler düştü, vergiler arttı
21 Ağustos 2024'te yürürlüğe giren 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamında yurtdışı e-ticaret platformlarından yapılan alışverişlerdeki vergi oranları artırıldı. Daha önce 150 Euro olan vergi muafiyeti sınırı 30 Euro'ya düşürülürken, Avrupa Birliği ülkelerinden gelen ürünlerde vergi oranı yüzde 30, diğer ülkelerden gelenlerde ise yüzde 60 olarak belirlendi. Bu düzenleme, Temu, Etsy, Shein gibi popüler platformlardan yapılan alışverişlerde belirgin bir gerilemeye yol açtı.
Çin malı ürünlerin rekabet gücü zayıfladı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, vergi zammının ve limit düşüşünün etkilerini gözlemlediklerini belirtti. Çin'den ithal edilen düşük maliyetli ürünlerin fiyat avantajının azalmasıyla, tüketiciler yerli alternatiflere yönelmeye başladı. Özellikle elektronik aksesuarlar, küçük ev aletleri gibi ürünlerde Çin malının pazardaki rekabet gücünün zayıfladığı ifade edildi.
Yeni düzenlemeler pazaryerlerini nasıl etkiledi?
Arabunu.com CEO’su Serkan Koç, vergi zammını tetikleyen sebepler arasında, Temu gibi pazaryerlerinden yapılan sevkiyatların Ocak 2024’te 6 bin iken Temmuz’da 700 bine ulaşmasını gösterdi. Koç, alışverişlerdeki sınırlamaların beklenen etkiyi tam olarak yaratmadığını, tüketicilerin aile bireylerinin kimlikleriyle yeni hesaplar açarak bu sınırlamaları deldiğini belirtti. Bu durum, özellikle yüksek fiyatlı markaların alışverişini engellese de, genel alışveriş alışkanlıklarını tam anlamıyla değiştirmedi.
Amazon gibi büyük pazaryerlerinde düşüş sürüyor
Koç’un verdiği bilgilere göre, Amazon gibi uluslararası alışveriş platformlarında özellikle kitap, aksesuar, spor ve kamp malzemeleri ile elektronik ürünlerde satışlar büyük oranda düştü. Türkiye'de bulunmayan ürünlerde talep devam etse de, 30 Euro sınırı ve yüksek vergi oranları alışverişleri olumsuz etkiledi. Özellikle okul malzemeleri gibi ürünlerde, zamların ve vergilerin yükselmesine rağmen talebin arttığı belirtildi.
Yerli esnafa yönelim arttı
Vergi zammı ve limit düşüşü sonrası yurtdışından gelen ürünlerin fiyat avantajı azalırken, yerli ürünlere olan talepte artış yaşandı. Seyhun Özkara, küçük ev aletleri, elektronik aksesuarlar ve diğer ürünlerde yerli satıcıların rekabet avantajı elde ettiğini ve tüketicilerin daha fazla yerli ürünlere yöneldiğini ifade etti. Bu eğilimin, yıl sonuna kadar KOBİ’lerin satışlarında yüzde 10-20 oranında bir artışa neden olabileceği tahmin ediliyor.
Vergi düzenlemesi sektörü nasıl etkiledi?
Yeni vergi düzenlemelerinin sektörde yarattığı bu dalgalanmalar, hem yurtdışı alışveriş yapan tüketicilerin tercihlerinde hem de yerli üreticilerin stratejilerinde önemli değişikliklere yol açtı. Özellikle düşük fiyatlı ve küçük eşyaların ithalatında vergi yükünün artması, yerli üreticilerin bu alandaki rekabet gücünü artırırken, Çin gibi ülkelerden gelen ürünlerin maliyetlerini yükseltti. Sektör temsilcileri, bu sürecin devam etmesi halinde yerli üretimin daha fazla destekleneceğini ve Türkiye’deki küçük ve orta ölçekli işletmelerin pazar paylarını genişleteceğini öngörüyor.
