Ülkemizde son zamanlar büyük bir yankı uyandıran et fiyatlarının arka planında olan talep problemini ortadan kaldırmak için Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan büyük bir çalışma başlattı. Üreticiye katkı vererek hayvan arzını yükseltecek olan Hayvancılık Destekleme Modeli, 26 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de paylaşıldı. Sürdürülebilir, elverişli ve temiz üretimi amaçlayan ve büyükbaş, küçükbaş, arıcılık ve ipek böceği çalışmalarını içeren destekleme modeli, üç yıl olarak devreye alındı.
"BESİCİNİN ÜRETİM HEVSİNİ ARTIRACAK"
Söz konusu bu çalışma ilk defa uzun süreli olarak geliştirilmiş olan bu model, üreticinin rahat etmesi sağlanacak. Sektör temsilcilerini sevindiren yeni destekleme modelinde üreticiler, "İlk kez üreticiye tam anlamıyla kulak verildi, bu kadar kapsamlı bir destek hazırlandı. Bu desteğin bizim için önemli üç ayağı var. Birincisi üç yıllık olması, önümüzü görebileceğiz. İkincisi eskiden destekler parça parçaydı. 20 kalemde destek veriliyordu ancak atılan taş ürkütülen kuşa değmiyordu. Bizim için ana iki kalem var, biri buzağı diğeri ise süt. Destekler sadeleştirilip miktarı artırıldı. Bu besicinin üretim hevesini artıracak. Üçüncü ana konu ise aile işletmeleri. İlk kez aile işletmelerine bu kadar kapsamlı bir destek veriliyor. Artık besiciler üretimden kopuyordu. Bu desteklerle üretim iştahı yeniden artacak. Arz artınca et fiyatları da düşer" şeklinde konuşuyor. Ülkemizde büyükbaş hayvancılığın yüzde 80'i, küçükbaşın ise yüzde 95'i aile işletmeleri tarafında gerçekleştiriliyor. Aile işletmesi ise 20 hayvanın aşağısında besicilikle uğraşanlar içi kullanılıyor. Şu ana kadar sunulan yardımlardan bu işletmeler büyük bir kısmı yararalanmıyordu. Bu konudan dolayı desteklerden verimli bir şekilde işlenemiyordu. Üreticinin taleplerine göz önünde bulundurularak oluşturulan bu destekleme modelinde aile işletmeleri ilk defa ilave desteklere erişimi olacak. Bunun dışında kadın ve genç yetiştiricilere ilk defa pozitif ayrımcılık sağlanarak temel desteğe ek destek eklenecek.
HER HAYAVN İÇİN DESTEK SAĞLANACAK
Bu yeni destekleme modeli kooperatifçiliğin de çoğalması için gerekli koşulları sağlayacak. Destek çerçevesinde tarımsal amaçlı örgütlerin üye/ortakları temel desteklerden ilk kez ek destekten faydalanacak. Önceden anaç hayvanlar için yatırılan küçükbaş destekleri ilk defa kuzu ve oğlaklar için verilecek. Doğan her buzağı için destek ödemesi yapılacak. Anaç hayvan ve süt üretiminin de katkı sağlanması amaçlanan model kapsamında süt ve besilik materyal üretim planlama bölgesi olarak açıklanan kentlerde doğan buzağı ve malaklar için temel desteğe yüzde 50, çiğ süt desteğinde ise süt üretim planlama bölgesi kentlerinde temel desteğe yüzde 40 ek destek sunulacak.
77 BİN TL DESTEK ÖDEMESİ
Verimlilik şartlarını taşıyan bir aile işletmesi, buzağı başına 2 bin 68 TL destek alırken, yeni model kapsamında 4 bin 800 TL destek alacak. İşletme sahibinin kadın ve/veya genç yetiştirici olması durumunda ilave 700 TL, birinci derece tarımsal amaçlı örgüt üyesi olması durumunda ilave 200 TL olmak üzere buzağı başına 5 bin 700 TL desteğe ulaşılacak. Bir aile işletme 28 bin 680 TL destek alırken, yeni model kapsamında 77 bin TL desteğe ulaşılacak.
"DAMIZLIK HAYVAN İTHALATIMIZ AZALACAK"
Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği (TÜKETBİR) Başkanı Bülent Tunç, "Yeni hayvancılık destekleme modeli ile önceki yıllara nazaran küçük aile işletmelerine pozitif ayrımcılık yapılmış. Üretimin tabana yayılması ve üretimde lokomotif görevi olan aile işletmelerinin desteklenmesi gerektiğini uzun yıllardır dile getiriyorduk. Hayvancılıktan yeteri kadar kazanamadıkları için hayvancılıktan çıkan Aile tipi işletmeler üretime yeniden katıldığında, arzdaki artışı en yakın dönemde hisseder hale geliriz" şeklinde konuştu. Yeni modelde sperma teknolojisinin yararalanılacağını söyleyen Tunç, "Anaç hayvan sayısının kısa zamanda artırabilmek için yıllardır konuşulan ama bir türlü uygulanmayan cinsiyeti belirli sperma teknolojisinin kullanılması çok önemli. Ari işletmelerde sadece dişi hayvan üzerinden destek vererek bu işletmelerin adeta damızlık merkezi gibi çalışmaları sağlanacak ve zamanla damızlık hayvan ithalatımız azalacaktır" ifadelerini kullandı. Türkiye'de yaklaşık 17 milyon büyükbaş hayvan bulunduğunu söyleyen Tunç, yeni modelle damızlık hayvan varlığının çoğalacağı sinyallerini verdi.
"ÜRETİM ARTIRILMIŞ OLACAK"
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) Başkanı Ahmet Yücesan, aile işletmelerine verilen desteğin altını çizerek, "İlk defa uygulanacak olan aile işletmelerinin desteklenmesi üretimin artırılması konusunda önemli bir uygulama olacak. Yıllar itibarıyla üretim maliyetlerinin artması büyük işletmeleri zorlaması karşısında, aile işletmelerini tamamen çaresiz bırakmıştı. Bu haliyle hem kırsalda istihdam sağlanmış olacak, hem de üretim artırılmış olacak" dedi. Destekleme modelinde ana temanın üretimi artırmak üzerine kurgulandığına değinen Yücesan, sözlerine şunları ekledi: "Her bir hayvansal ürün için kaliteli ve miktarsal üretim koşuluyla desteklerin verileceği beyan edildi. Böylece, doğru hazırlanmış modelin doğru uygulanmasıyla ihtiyacımız olan üretim miktarı artmış olacak" açıklamasında bulundu.
"BİRİ BUZAĞI DİĞER SÜT TEŞVİKİ"
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, desteklerin üç yıllık açıklanmış olmasının unutulmaması gerektiğini vurguladı. "İlk kez besiciler olarak önümüzü görebiliyoruz" diyerek Doğru, aile işletmelerinin yanı sıra genç ve kadınlara verilen desteğin de üretim hevesini artıracağını belirtti. Doğru, "Bir diğer önemli husus da ödemelerin sadeleşmesi. Eskiden 20 kalemde destek veriliyordu. Çok kafa karışıklığına yol açıyordu. Ancak üretici için aslolan iki kalem var. Biri buzağı diğeri ise süt teşviki. Desteklerin sadeleşmesi gerçekten çok ciddi katkı sağladı. Bakanlığımıza teşekkür ediyoruz" şeklinde değerlendirdi.