Barınma krizi giderek büyüyor
Türkiye'de hızla artan nüfusla birlikte konut talebi de giderek artıyor. Ancak mevcut ekonomik şartlar, konut üretimini yetersiz bırakıyor. Yıllık 800 bin adet konut ihtiyacı olmasına rağmen, sadece 500 bin konut inşa edilebiliyor. Bu da hem ev sahibi olma oranını düşürüyor hem de kira fiyatlarını ciddi şekilde artırıyor. Üstelik, eski ve bakımsız binaların oluşturduğu deprem riski, güvenli konut üretimini daha da kritik hale getiriyor.
Yeni konut üretimi için krediye ihtiyaç var
Sektör temsilcileri, yeni konut üretiminin tek çare olduğunun altını çiziyor. Ancak konut üretimi ve satışlarının artması için en büyük engel, yüksek faizler ve finansmana erişim sorunları. Tüketiciler ve müteahhitler, kredi faizlerinin yüksekliği nedeniyle yatırım yapmaktan kaçınıyor. Bankaların finansman konusunda daha esnek davranması halinde ise, 2025 yılında konut satışlarında rekor kırılabileceği ifade ediliyor.
Konut kredi kampanyaları satışları artırıyor
2023 yılında konut satışları, son 10 yılın en kötü performansını sergilemişti. 2024’ün ilk yarısında da düşüş devam etti. Ancak temmuz ayıyla birlikte, bankaların kredi kampanyaları sayesinde piyasada bir hareketlenme gözlendi. Bu canlanma, ağustos ve eylül aylarında da sürdü ve sadece son üç ayda 402 bin 162 konut satışı gerçekleşti. Sektör temsilcileri, yeni kredi kampanyalarının da yolda olduğunu belirtiyor.
İpotekli konut satışlarındaki artış dikkat çekici
TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde eylül ayında konut satışları yüzde 37,3 oranında arttı ve 140 bin 919 satışla yaklaşık iki yılın en yüksek rakamına ulaşıldı. Ancak asıl dikkat çekici nokta, ipotekli konut satışlarındaki yüzde 87,4’lük artış oldu. İpotekli satışlar, toplam satışlar içinde yüzde 11,2’lik paya sahip olsa da, bu artış faizlerin düşmesi halinde daha büyük bir canlanmanın habercisi olabilir.
Deprem riski güvenli konut ihtiyacını artırıyor
Geçtiğimiz hafta Malatya’da yaşanan 5,9 büyüklüğündeki deprem, Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu bir kez daha hatırlattı. Ülkemizde dönüştürülmesi gereken yaklaşık 6,8 milyon konut bulunuyor. Bunların 1,5 milyonu İstanbul’da ve acil dönüşüm bekleyen 600 bin konut da yine İstanbul’da yer alıyor. Güvenli konut üretimi, sadece barınma ihtiyacını karşılamak için değil, aynı zamanda olası depremlerde can kayıplarını önlemek için de hayati öneme sahip.
Sektörde ekonomik canlanma bekleniyor
Konut sektörü, doğrudan 260 alt sektöre etki eden bir yapıya sahip. Bu da inşaatın ötesinde, geniş bir ekonomik ekosistemi hareketlendiriyor. Demir-çelik, beyaz eşya, mobilya, enerji, lojistik, finans ve sigorta gibi pek çok sektör, konut sektörünün hareketlenmesiyle büyüyor. Sektör temsilcileri, faizlerin düşmesi ve konut kredilerinin daha erişilebilir hale gelmesi durumunda yıllık 1 milyon konut üretiminin gerçekleşebileceğini öngörüyor.
Konut satışlarında geleceğe dair beklentiler yükseliyor
Sektör temsilcilerine göre, konut fiyatlarının 2025 yılında daha da artacağı beklentisi, bireysel satıcıları beklemeye yöneltti. Pek çok ev sahibi, faizlerin düşeceği ve kredi imkanlarının genişleyeceği düşüncesiyle, ilanlarını geri çekerek bekleyişe geçti. Bu da önümüzdeki dönemde ikinci el konut piyasasında yeni bir hareketliliğe işaret ediyor.
