Memur ve emeklileri ile işçi ve Bağ-Kur emeklileri, yıl sonu enflasyon rakamlarını merakla beklerken 2025’in ilk yarısında uygulanacak zam oranları tartışma yarattı. Resmi tahminlerde 2024 yılı enflasyonu %41,5 olarak öngörülse de birçok uzman bu oranın aşılacağını düşünüyor. Uluslararası Para Fonu (IMF), %43 enflasyon beklerken, yerel tahminler yıllık artışın %46-48 aralığında gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Ancak mevcut hesaplamalara göre memur ve memur emeklilerine yapılacak zam oranı, 2024 yılı enflasyonunun altında kalabilir.
Memura enflasyon altında zam yapılabilir
Memurların maaş artışında, yılın ikinci yarısındaki enflasyon oranına göre bir fark ödeneceği belirtilmişti. Ancak 2025'in ilk yarısında yapılacak artışın, enflasyon farkıyla bile %9,32 ile sınırlı kalması bekleniyor. Bu farkın oluşmasının sebebi, toplu sözleşme hükümlerinde yer alan hesaplama tekniğinden kaynaklanıyor.
Örneğin, eğer 2024 yılı enflasyonu Orta Vadeli Program'da (OVP) belirtilen %41,5 seviyesinde gerçekleşirse:
- Aralık 2024 maaşı 100 TL olarak kabul edildiğinde, %13,44’lük enflasyon farkıyla maaş 113,44 TL'ye çıkacak.
- Ancak toplu sözleşmeye göre verilen %10 zam düşülerek bu maaş 103,13 TL'ye indirilecek.
- 2025’in ilk yarısında uygulanacak %6’lık zam eklendiğinde ise maaş 109,32 TL olacak.
Bu durumda 2024'ün ikinci yarısındaki enflasyon farkı %13,44 olsa da, memurun 2025’in ilk yarısındaki maaş artışı toplamda yalnızca %9,32 seviyesinde kalacak.
Enflasyon tahminleri belirsizlik yaratıyor
2024 enflasyonunun nasıl sonuçlanacağına yönelik farklı senaryolar masaya yatırıldı. OVP’de yer alan %41,5 tahmininin yanı sıra, artış oranlarının %43, %45 ve %47 seviyelerinde gerçekleşme ihtimali bulunuyor. Bu senaryolar altında, enflasyon farkı ile zam arasında 4 puanlık bir fark ortaya çıkacak. Yani memur maaşları, yılın ikinci yarısındaki enflasyon oranından yaklaşık 4,13 ila 4,29 puan daha düşük artacak.
Asgari ücrette belirsizlik tartışma yarattı
Memur maaşları ve emekli maaşları için zam oranları büyük ölçüde belli olsa da asgari ücret konusunda belirsizlik devam ediyor. Şu anda 17 bin TL olan asgari ücretin, 2025 yılı için hangi enflasyon oranına göre artırılacağı merak konusu.
2025 yılı için OVP'de belirlenen Aralık-Aralık enflasyon hedefi %17,5 seviyesinde. Ancak yıllık ortalama artışı gösteren deflatör hedefi %33,9 olarak belirlendi. Bu durumda asgari ücretin hangi enflasyon oranına göre şekilleneceği konusunda belirsizlik sürüyor.
Zam fırsatçılığı endişesi
Uzmanlar, asgari ücrete yapılacak olası bir zamla birlikte bazı sektörlerin bu durumu istismar edebileceğine dikkat çekiyor. Özellikle hizmet sektöründe yer alan bazı işletmelerin, asgari ücret zammı gündeme gelir gelmez fiyat artışlarına hazırlandığı belirtiliyor. İşletmelerin tüm maliyetlerini, asgari ücrete yapılan zamma bağlı olarak aynı oranda artırması ise gerçekçi bulunmuyor.
Bununla birlikte, ücret artışlarının emek yoğun sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği de ifade ediliyor. Zamların, hem işletmeler hem de tüketiciler açısından uzun süre tartışılacağı öngörülüyor.
