Haziran ayının ilk günlerinde merak edilen soruların bir tanesi de emeklik süresi dolan kişileri ilgilendiriyor; ‘haziran ayında da mı emekli olmalıyım yoksa temmuz'u beklemek mantıklı mı, hangi ay emekli olmak daha avatajlı? Hürriyet'ten Noyan Doğan, merak edilen soruların yanıtlarını şu şekilde açıklıyor.
'GELİRDEKİ BÜYÜME HIZI DA EKLENİYOR'
"Kimileri de haziran ayında emekli olanların temmuz zammından yararlanıp yararlanmayacağını merak ediyor. Emekli aylığı hesaplaması 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere farklı hesaplanıyor. Hesaplanırken de; aylık brüt maaş, SGK’ya dönen prim tutarı, ödenen prim gün sayısı, aylık bağlama oranı hesaba katılıyor ve bu hesaba enflasyon, milli gelirdeki büyüme hızı da ekleniyor. Hesaplanan emekli aylığı da geçmiş 6 aylık enflasyon oranında arttırılıyor. 2000 yılı öncesi girişli olanlar için yıllık ortalama kazanç hesaplanıyor ve aylık bağlama oranının yüzde 60’ı, katsayı için de 1.2000 alınıyor."
'KAZANÇLARI GÜNCELLENEREK ORTALAMASI ALINIYOR'
"2000-2008 arası sigorta girişli olanlar da durum değişiyor; güncelleme katsayısı kullanılıyor, emekli olunacak tarihten bir önceki yılın büyüme rakamları ve enflasyonu (TÜFE) hesaba katılıyor.
Çalışanın 2000-2008 yıllarında sahip olduğu kazançları güncellenerek ortalaması alınıyor. 2008 sonrası girişi olanlar da ise aylık kazancın ortalamasına, güncelleme katsayısına, TÜFE oranına bakılıp hesaplama yapılıyor. Güncelleme katsayısı emekli olunacak tarihten bir önceki yılın TÜFE oranı yüzde 30 olarak alınıyor ve büyüme hızına göre belirleniyor.
Anlaşılacağı üzere büyüme hızı ve enflasyon emekli maaşının belirlenmesinde etkin rol oynuyor. 2024 yılında emekli olacaklar için 2023 yılındaki yüksek büyüme hızı (yüzde 4.5) maaşlara yansıtılacak ve emeklilere Gayri Safi Yurtiçi Hasıla farkı ödenecek. Emekli maaşları, 2023 yılı TÜFE’nin tamamı ve GSYH’nın yüzde 30’u olarak hesaplanacak.
2024 yılında emekli olanların maşlarında sigortalı olduğu tarih ve prim gün sayısına göre yüzde 1.40’a kadar artış olabilecek. Yazılarımda ara bahsediyorum, bir kere daha altını çizeyim, emekli maaşının hesaplanması karışık bir formül.
O nedenle, okuyuculardan sıkça aldığım, ‘prim gün sayım şu kadar, maaşım bu kadar, şu kadar yıl çalıştım, şu kadar prim yatırıldı benim emekli maaşım ne olur?’ sorularının kesin bir cevabı yoktur." dedi.
'HİÇBİR FARK OLMAZ'
"Gelelim, haziran ayında mı yoksa temmuz ayında mı emeklilik dilekçesi vermenin daha avantajlı olacağı yönündeki sorulara. Hiçbir fark olmaz. Yani, emeklilik dilekçesini haziran ayında vermekle, temmuz ayında vermek ya da temmuz ayından sonra vermek arasında emekli maaşı açısından hiçbir fark olmayacaktır.
Gelelim, haziran ayında mı yoksa temmuz ayında mı emeklilik dilekçesi vermenin daha avantajlı olacağı yönündeki sorulara. Hiçbir fark olmaz. Yani, emeklilik dilekçesini haziran ayında vermekle, temmuz ayında vermek ya da temmuz ayından sonra vermek arasında emekli maaşı açısından hiçbir fark olmayacaktır.
Diyelim ki, haziran ayında emekli oldunuz, 2024’ün Ocak ayındaki emekli zamları maaş hesabınıza yansıtılacak ve temmuz ayında yapılacak zam artışları da temmuz ayında alacağınız maaşa eklenecek. Temmuz ayında emekli oldunuz, temmuz ayındaki emekli zamları maaşınıza eklenecek. Temmuz ayından sonra, mesela ağustos ya da eylül ayında emekli oldunuz, yine temmuz zamları emekli maaşınıza yansıtılacak." ifadelerini kullandı.
'TEMMUZ AYINI BEKLEMENİZE GEREK YOK'
"Emeklilik dilekçesini haziran ayında vermekle temmuz ayında vermek arasında tek bir fark var; o da kıdem tazminatı. Kıdem tazminatı tavanı ocak-temmuz ve temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere değişiyor.
Bugün için uygulanan kıdem tazminatı tavanı 35 bin lira. Temmuz ayında ise kıdem tazminatı tavanı yeniden belirlenecek ve bugünkü tutarın üzerinde olacak. Maaşınız 35 bin liranın altındaysa temmuz ayında kıdem tazminatı tavanındaki artış sizi etkilemez, emeklilik için temmuz ayını beklemenize gerek yok.
Brüt maaşınız 35 bin liranın üzerindeyse emeklilik için temmuz ayını bekleyebilirsiniz, çünkü tavan artacağından daha yüksek kıdem tazminatı alırsınız." şeklinde değerlendirmelere bulundu.