Ücretsiz yemek uygulaması tekrar gündemde
2023 yılında hızla artan gıda fiyatları, okullarda ücretsiz yemek dağıtımı konusunu yeniden ön plana çıkardı. Bu uygulama ilk olarak 2023 yılı başında Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer tarafından duyurulmuştu. Özer, 2022-2023 eğitim öğretim yılının ikinci döneminden itibaren, Türkiye'deki tüm okullarda okul öncesi çocuklara ücretsiz yemek verileceğini açıklamıştı. Ancak deprem felaketleri nedeniyle bu uygulama yalnızca deprem bölgeleri ve taşımalı eğitim kapsamındaki okullarla sınırlı kalmıştı.
Birçok ülkede yaygın olan okullarda ücretsiz yemek uygulaması, Türkiye'de de ciddi bir maliyet unsuru olarak değerlendiriliyor. Peki, bu uygulamanın Türkiye bütçesine etkisi ne kadar olabilir?
Okullarda ücretsiz yemek maliyeti hesaplandı
Türkiye genelinde, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) verilerine göre, 2022-2023 eğitim öğretim döneminde özel okullar da dahil olmak üzere öğrenci sayısı okul öncesinde 2 milyon 55 bin 350, ilkokulda 5 milyon 535 bin 531, ortaokulda 5 milyon 186 bin 943 ve lisede 4 milyon 780 bin 201 olarak kaydedildi.
Yemek ücretleri ise TÜRK-İş ve BİSAM tarafından hesaplanan açlık ve yoksulluk sınırlarına göre belirleniyor. Bu hesaplamalara göre, 4-6 yaş aralığındaki bir çocuğun ortalama aylık beslenme maliyeti 3 bin 244 TL, 15-19 yaş aralığındaki bir gencin ise 5 bin 559 TL olarak hesaplanıyor. Bu yaş grupları için bir öğün yemek maliyeti ise sırasıyla 36,05 TL, 48,91 TL ve 61,77 TL olarak tespit ediliyor.
2024-2025 eğitim öğretim dönemi, 9 Eylül 2024'te başlayarak 20 Haziran 2025'te sona erecek. Bu süre zarfında 185 günlük bir eğitim süresi planlanıyor. Bu günlerde, her öğrenciye sadece bir öğün yemek verildiğinde, okul öncesi öğrenciler için yıllık maliyet 13 milyar 706 milyon TL, ilkokul öğrencileri için 50 milyar 84 milyon TL, ortaokul öğrencileri için 46 milyar 930 milyon TL ve lise öğrencileri için 54 milyar 624 milyon TL olarak hesaplanıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinin önemli bir kısmını oluşturuyor
Toplamda bu uygulamanın yıllık maliyeti 165 milyar 345 milyon TL'yi buluyor. Bu rakam, dolar kuru 34 TL olarak alındığında, yaklaşık 4 milyar 863 milyon dolara denk geliyor. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in 2024 yılı bütçe sunuş konuşmasında MEB bütçesinin 38 milyar 294 milyon dolar olduğu ifade ediliyor. Bu durumda, okullarda ücretsiz yemek uygulamasının bütçenin yaklaşık yüzde 13'üne karşılık geldiği görülüyor.
