Maliye Bakanlığı'nın yaptığı denetimler sonucunda, 30.378 hayalet işletme tespit edildi. Bu işletmeler gizlice dükkan, ofis ve iş yerleri açıp vergi ödemeden faaliyet gösteriyordu. TBMM'ye sunulan vergi paketine ilişkin hazırlanan etki analizi, kayıt dışılığın boyutlarını gözler önüne serdi.
Geçen yıl yapılan denetimlerde sadece %2 ile %2.5'lik bir inceleme oranıyla bu kadar fazla hayalet işyeri bulunması, ülke genelindeki kayıt dışılığın ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor. Ayrıca, defter ve kayıt işlemlerini düzgün yapmayarak kazancını gizleyen 564 bin mükellef ile başkalarına ait POS cihazı veya hesaplarını kullanarak devletin vergi kaybına yol açan 734 bin mükellef de tespit edildi.
Yeni düzenleme ile, vergi dairesinin bilgisi dışında ve mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunarak vergi ziyaına sebebiyet verenlere kesilecek cezalar %50 artırımlı uygulanacak. 2023'te yapılan denetimlerde mükellef olmadan çalıştığı tespit edilen işletmelerin sayısı, cezaların artırılmasıyla kayıt dışılığın azalacağı öngörüsüne neden oldu. Ancak kaç işletmenin bu cezalar nedeniyle kayda gireceği konusunda bir tahmin verilmedi.
Ayrıca, defter tutmayan, beyannamelerini zamanında vermeyen ve işe başladığını geç bildiren 854 bin kişiye 2023 ve 2024 yıllarında toplam 517 milyon lira ceza kesildi. Fiş, fatura kesmeyen 183 bin kişiye ise 2 milyar 850 milyon lira ceza verildi. Yeni düzenlemeyle cezaların caydırıcı hale getirilerek usulsüzlüklerin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Fiş vermeyen işletmelere verilecek cezalar da artırıldı. İlk yakalanmada 10 bin lira ceza verilecek, ikinci yakalanmada cezalar katlanacak ve 5. kez yakalanan işletmelere 50 bin, 6. ve sonraki tespitlerde ise 100 bin lira ceza verilecek. Bir işletmeye bir yılda 10 milyon liraya kadar ceza kesilebilecek. Fiş almayan müşteriler de 5 bin lira ceza ile karşılaşacak.
