Son dönemde Borsa İstanbul'da yaşanan kayıpların ve piyasa hareketlerinin nedeni olarak kısa pozisyon fazlalığı öne çıkarıldı. Ancak uzmanlar, bu durumun küçük bir resim olduğunu ve asıl sorunun açığa satış yasağı ile mevduat ve borsa getirileri arasındaki büyük fark olduğunu belirtiyor. İşte detaylar...
Kısa Pozisyonların Rolü
Borsa İstanbul'daki son kayıpların ardından bazı piyasa oyuncuları, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (VİOP) üzerindeki yüksek kısa pozisyonları sorumlu tuttu. Kısa pozisyonlar, yatırımcıların hisse senedi fiyatlarının düşeceği beklentisiyle aldıkları bir pozisyondur. Yüksek kısa pozisyonlar, piyasada düşüş beklentisinin işareti olabilir. Ancak, uzmanlar bu durumu tek başına değerlendirmek yerine daha geniş bir perspektifin gerekli olduğunu vurguluyor.
Açığa Satış Yasağı ve VİOP
6 Şubat 2023'te yaşanan depremler sonrasında açığa satış işlemleri Borsa İstanbul'da yasaklandı. Bu yasağın ardından yatırımcılar, mevcut hisse senedi pozisyonlarını koruyabilmek için VİOP'ta kısa pozisyonlar almaya başladılar. Bu durum, VİOP'taki kısa pozisyonların artmasına ve bu pozisyonların borsa üzerinde baskı oluşturmasına neden oldu.
Getiri Farkı
Açığa satış yasağının yanı sıra, mevduat ve borsa getirileri arasındaki fark da önemli bir etken olarak ortaya çıktı. Ağustos itibariyle BİST100 endeksi reel olarak yatırımcısına kayıplar yaşatırken, TL mevduat faizleri yüksek reel getiri sağladı. Bu büyük getiri farkı, yatırımcıları mevduat ürünlerine yönlendirdi ve borsa yatırımcılarının paniğe kapılmasına neden oldu.
VİOP ve Üçüncü Boyut
Yatırım Finansman Direktörü Dr. Nuri Sevgen, VİOP'ta vadeli kontratların üçüncü bir boyut içerdiğini ve bu durumun getiri makasını etkileyebileceğini belirtti. VİOP'ta vadeli işlemler, faiz oranları ve diğer beklentilerle etkilenir, bu nedenle fiyatlar spot piyasadan farklı olabilir. Bu da hisse senedi fiyatlarının VİOP'ta spot fiyatlardan düşük işlem görmesine neden olabilir.
Uzman Görüşleri
-
Dr. Nuri Sevgen: Kısa pozisyonların piyasa üzerindeki etkisinin karşılıklı olduğunu ve kısa pozisyonların yüksek görünmesine rağmen gerçekte büyük bir açık pozisyon olmadığını belirtti. Kısa pozisyonların yüksek olmasının nedeni olarak açığa satış yasağının da etkili olduğunu ifade etti.
-
Kerem Aksoy: Enflasyonun yüksekliği ve faiz oranlarının yüksekliği gibi makroekonomik faktörlerin borsa performansını etkilediğini ve bu nedenle yatırımcıların mevduat ürünlerine yöneldiğini söyledi.
-
Diğer Uzmanlar: Mevduat faizlerinin cazibesi ve kısa pozisyonların artışıyla ilgili olarak, borsa ve mevduat arasındaki büyük getiri farkının etkili olduğunu belirttiler. Ayrıca, açığa satış yasağının borsa yatırımcıları üzerinde yarattığı baskıyı da vurguladılar.
Sonuç olarak, kısa pozisyon fazlalığı piyasa üzerinde etkili olabilir, ancak asıl sorun, açığa satış yasağı ve büyük getiri farklarının borsa üzerindeki etkileridir. Piyasa oyuncuları bu faktörleri göz önünde bulundurarak stratejilerini belirlemelidir.
