Türkiye’de aktif olan kripto varlık alım satımının gerçekleştiği platformlarda gizlenen varlığın cari değeri 7 milyar dolar olduğu tespit edildi.
Kripto varlıklara yönelik yasanın, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki toplantılar için etki raporu oluşturuldu. Raporda yasa teklifi ile yatırımcıların hak ve menfaatlerinin güvenlik altına alınarak hizmet sağlayıcıların faaliyetlerine, kripto varlıkların alım-satımından bankalar nezdinde olan müşteri nakitlerine yönelik usul ve esasların ortaya konmasına kadar birçok kalemde kripto varlık ekosisteminin hazırlanıp denetlenmesini sağlayacağı vurgulandı.
7 Milyar Doları Geçiyor
Raporda platformlarda büyük payı olan üç kripto varlığın (Bitcoin, Ethereum ve Tether), diğer tüm kripto varlıklara oranlanması sağlandı. Bu kapsamda, bilgi istenen 10 kripto varlık alım satım platformunun toplam kripto varlıklarının, yüzde 29.6’sını en fazla kapitalizasyonu bulunan üç kripto varlık yer alıyor. Ayrıca 10 platformda konumlanan varlıkların toplam cari değeri de 7 milyar doları geçiyor. Bunun da yaklaşık 5 milyar doları ilk üç platformda yer alıyor.
Yetki Belgesi Verilecek
Kripto varlıklara yönelik teklif yasalaşırsa, getirilen yükümlülükleri sağlayarak bu alanda faaliyet göstermek amacıyla SPK’ya başvuru yapan kripto varlık hizmet sağlayıcılara faaliyet izni ve bu faaliyet iznini gösterir yetki belgesi tanınacak. Bu anlamda, yetki belgesi harcı talep edilecek.
Etki raporuna göre, değişikliğin yürürlüğe geçmesiyle ilk aşamada 10 ila 20 kadar platformun yetkilendirilmesi, ek olarak ilk aşamada 5 ila 10 bankanın saklama lisansı alacağı değerlendiriliyor. Faaliyet harcından ise ilk aşamada 11.2 milyon ila 22.4 milyon lira aralığında bir kamu geliri sağlanacağı da düşünülüyor.
Yasa teklifine bakıldığınd platformların bir önceki yılki faiz kazançları dışında tüm kazançları yüzde 1’i SPK’ya, yüzde 1’i de TÜBİTAK’a her mayıs ayının sonuna kadar yatırılacak. Etki raporuna yer alan 10 kripto varlık alım satım platformlarından toplanan veriler incelendiğinde, 2023 yılı için platformların faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin toplamı yaklaşık 5 milyar lira olarak hesaplandı. Bu tutar üzerinden gerçekleşen hesaplamalara göre düzenlemenin yaklaşık 100 milyon lira tutarında bir gelir sağlayacağı belirlendi.
20 Milyon Yatırımcı Yer Alıyor
Etki raporunda, Türkiye’de kripto varlık ekosistemine yoğun bir ilgi olduğu söylendi. 10 kripto varlık hizmet sağlayıcıdan istenen açıklamalara göre bu platformlarda toplam 20 milyon civarında yatırımcı yer alıyor. Raporda şu cümleler yer aldı: “Bu rakamın içerisinde birden fazla platformda hesap açan yatırımcılar da olduğu dikkate alındığında toplamda 10 milyonun üzerinde bakiyeli hesap bulunduğu değerlendirmesi yapılabilecektir.
Bu rakam 2020’de 1.7 milyon olarak öngörülmekteydi. Sermaye piyasalarında yatırımcı olmak amacıyla yatırım hesabı bulunan ve MKK nezdinde kayden izlenen yatırımcı sayısına bakıldığında ise 12 milyon kişi bulunduğu görülüyor.” denildi.
350 Milyon Liralık Zarar
MASAK Başkanı Hasan Kaymak yurtdışında 100 milyon dolarlık kripto varlığa savcılıklar aracılığı ile el konulmasını sağladıklarının altını çizdi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki kripto varlıklara yönelik kanun teklifinin görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını cevap veren ve yaptıkları çalışmalara yönelik bilgiler aktaran MASAK Başkanı Kaymak, Thodex’e ilişkin 350 milyon liralık zarar tespit ettiklerini vurguladı.
Kripto varlıklarda başta şüpheli işlem bildirimi olmak üzere yükümlülük açısından 100 milyon liralık ceza kestiklerini belirten Kaymak, yine yükümlülük açısından 60 kripto varlık sağlayıcısının da radarlarında olduğun da dikkat çekti.
Komisyon’da konuşan Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik de, yasa teklifinde vergi düzenlemesi olmadığını, ancak sektörden gelen talebi değerlendireceklerini altını çizdi. Kripto düzenlemesinin Türkiye’nin gri listeden çıkması için FATF’ın şartlarından olduğunu hatırlatan Çelik, teklif yasalaştığında Türkiye için olumlu karar çıkması yönünde beklentileri bulunduğunu söyledi.