Emekli maaşı hesaplama sistemi sadeleştiriliyor
Mevcut emekli maaşı hesaplama sistemi, 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı dönemi kapsayan karmaşık bir yapıya sahip. Her dönemde farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayıları uygulanırken, bu üçlü yapı emeklilik sistemini oldukça karmaşık hale getiriyor. Yapılacak düzenlemeyle bu karmaşık yapının sadeleştirilmesi ve tek bir hesaplama yöntemi oluşturulması planlanıyor. Bu sayede, daha fazla prim ödeyen ve uzun süre çalışanların daha yüksek maaş alabileceği bir sistemin inşa edilmesi hedefleniyor.
Enflasyon artışları ve aktüeryal dengenin yeniden düzenlenmesi
OVP kapsamında ele alınan bir diğer konu ise enflasyon artışları. Mevcut sistemde emekli maaşlarına Ocak ve Temmuz aylarında yapılan enflasyon zamlarının yeniden düzenlenmesi gündemde. Bunun yanı sıra, bozulan çalışan-emekli oranı olarak bilinen aktüeryal dengenin yeniden sağlanması için adımlar atılacak. Mevcut durumda iki çalışana bir emekli düşerken, bu oran, daha sürdürülebilir bir sistemin oluşturulması için düzeltilmeye çalışılacak.
Taban maaş uygulaması ve karşılaşılan sorunlar
Son yıllarda emeklilerin maaşlarını etkileyen bir diğer faktör ise taban maaş uygulaması. Çalışma süresi kısa olan, kısmi ya da malulen emekli olmuş bireylerin düşük maaş almaması için Hazine desteğiyle taban maaş uygulaması devreye girmişti. Ancak bu uygulama, özellikle zam dönemlerinde sıfır artış sorununu beraberinde getirdi. Taban maaşın altında kalan emekliler, Ocak ve Temmuz aylarındaki enflasyon artışlarından yararlanamadı ve bu durum, taban maaş alan yaklaşık 3-4 milyon emekli için tekrar eden bir sorun haline geldi.
Çok prim ödeyenin hak kaybı yaşadığı sistem yeniden ele alınacak
Taban maaş uygulaması, emekliler arasında adaletsizliğe de yol açtı. Özellikle, asgari prim günü ödeyenler ile daha yüksek prim ödeyen emekliler arasında neredeyse hiç maaş farkı kalmaması, sisteme olan güveni zedeledi. Örneğin, 3.600 gün prim ödeyen bir emekli ile 9.000 gün prim ödeyen bir emekli aynı taban maaşı alabiliyor. Bu adaletsizliklerin giderilmesi için yeni düzenlemelerin yapılacağı ifade edildi.
Kayıt dışılık ve düşük prim ödemelerinin önüne geçilecek
Emeklilik sistemindeki diğer bir sorun ise kayıt dışılık ve gizli kayıt dışılıktı. Yüksek prim ödeyen çalışanların karşılığını alamayacağı düşüncesi, kayıt dışı çalışmayı teşvik etti. Mevcut sistemde, "Düşük prim ödesem de taban maaşı alırım" algısı yaygınlaştı. Yeni düzenlemelerle bu sorunların çözülmesi ve emekli maaşlarının daha adil bir şekilde belirlenmesi amaçlanıyor.
Yeni düzenlemeler 2024 üçüncü çeyrekte gündeme gelecek
Yapılacak düzenlemeler için 2024 yılının üçüncü çeyreği işaret ediliyor. Bu süre zarfında teknik çalışmalar tamamlanacak ve yasa taslakları oluşturulacak. Yeni yasama döneminde ise düzenlemelerin hayata geçirilmesi bekleniyor. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, daha adil ve sürdürülebilir bir emeklilik sistemi oluşturulmasının önemine vurgu yaparak, gelişmiş ülkelerdeki uygulamalara benzer bir yapının Türkiye’de de hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti. Güler, bu düzenlemelerin toplumun her kesimiyle istişare edilerek yapılacağını ve evrensel standartlara uygun bir sistem oluşturulacağını ifade etti.
